“Fransa demokratiyası”nın görünməyən siması

Aktual

06.12.2023 - 14:34

Makron Fransası bu şəkildə davam edərsə, Böyük Fransa İnqilabından bu yana ölkənin bəyan etdiyi “azadlıq, bərabərlik, qardaşlıq” şüarları tamam gözdən düşəcək

Azərbaycanlı jurnalist və “Azərtac”ın əməkdaşı Aygün Həsənovanın Yeni Kaledoniyaya buraxılmaması qalmaqalı Fransa siyasi sisteminin ziddiyyətlərini ifşa etdi. Paris bir tərəfdən dünyada demokratiyanın, insan haqlarının, ifadə azadlığının müdafiəsinə qalxır, tez-tez mentor və əxlaq müəllimi kimi çıxış edir, digər tərəfdən bu ölkədə islamofobiya, ənənəvi fransız cəmiyyətinin ideyalarına uyğun gəlməyənlərə qarşı ayrı-seçkilik güclənir. Getdikcə daha açıq şəkildə beynəlxalq siyasət məsələlərində ikili standartlar ortaya çıxır, jurnalistlərin informasiya toplamaq və yaymaq kimi əsas hüquqları pozulur.

Uzun illər Qarabağda aqressiv erməni separatizmini dəstəkləyən, indi isə Azərbaycanı heç kimin regionu tərk etməyə məcbur etmədiyi insanları “zorla deportasiya etməkdə” tamamilə əsassız olaraq ittiham edən Fransa siyasi elitası nəinki öz ölkələrinin onun müstəmləkə imperializmi dövründə törətdikləri cinayətləri “unudur”, həm də xalqların “dənizin o tayındakı ərazilər” adlanan yerdə azadlıq uğrunda ədalətli mübarizəsini “görmür”. Məhz bu ad altında Fransa öz müstəmləkə mülklərinin qalıqlarının qorunub saxlanmasını kamuflyaj edir.

Azərbaycanlı jurnalistin Yeni Kaledoniyaya girişinə qadağa məhz bu ərazidə insanların öz azadlıqları uğrunda apardığı siyasi mübarizənin işıqlandırılmasının qarşısını almaq məqsədi ilə əsaslandırılır. Azərbaycandan olan jurnalistə “stop” təsadüfən qoyulmayıb. Azərbaycan Qoşulmama Hərəkatının üzvü olmaqla, ardıcıl olaraq neokolonializmə qarşı çıxır, bu istiqamətdə beynəlxalq səyləri birləşdirir və dünya ictimaiyyətinin diqqətini bu problemə cəlb edir ki, bu da əlbəttə, Parisi qıcıqlandırır.

Aydındır ki, hər bir dövlət öz maraqlarını qorumağa çalışır. Amma Fransa kimi bir güc, BMT Təhlükəsizlik Şurasının daimi üzvü, özünü “demokratiya çempionu” kimi göstərən dövlət, jurnalisti öz yurisdiksiyasına buraxmamaq və ya onun peşəkar fəaliyyətinə mane olmaq kimi xırdalıqlara boyun əyməməlidir.

Təbii ki, Azərbaycanda jurnalistlər də problemlərlə, maneələrlə üzləşirlər və bu, beynəlxalq təşkilatların, Qərb dövlətlərinin diqqətindən yayınmır. Yeri gəlmişkən, Fransa çox vaxt bunu pisləyən bəyanatlarla ən yüksək səslə çıxış edir. Ancaq bu, hələ demokratiyanın tam bərqərar olmadığı bir ölkədə baş verəndə bir şeydir, demokratik normaların onların “qanunvericisi” tərəfindən tapdalanması başqa şeydir.

Makron Fransası bu şəkildə davam edərsə, onun ardıcıl olmayan xarici siyasəti, ikili standartlar, xeyir və şər məfhumlarını əvəzləməsi, nəhayət, Böyük Fransa İnqilabından bu yana bu ölkənin bəyan etdiyi “azadlıq, bərabərlik, qardaşlıq” şüarlarını tamam gözdən salacaq.

Bununla belə, “Azərtac” jurnalistinin Yeni Kaledoniyaya girişinə qadağa qoyulması hekayəsində təkcə demokratik prinsiplər deyil, həm də qərargahı Fransanın Strasburq şəhərində yerləşən Avropa Şurasının sənədi - Avropa İnsan Hüquqları və Azadlıqları Konvensiyası ilə təmin edilən hüquqlar pozulub.

Jurnalist bir sutkaya yaxın polis nəzarətində saxlanılıb və əsassız olaraq həbs edilib. O, məhz Azərbaycandan gəldiyi üçün belə rəftara məruz qalıb, jurnalist kimi işləmək imkanları məhdudlaşdırılıb.

Təbii ki, hüquqşünaslar daha yaxşı bilirlər, lakin bizim fikrimizcə, “Azərtac”ın əməkdaşına münasibətdə Avropa Konvensiyasının 5-ci (azadlıq və şəxsi toxunulmazlıq hüququ), 10-cu (ifadə azadlığı) və 14-cü (ayrı-seçkiliyin qadağan edilməsi) maddələri pozulub.

Bununla belə, Fransa hakimiyyətinin hələ də jurnalistin ölkəyə girişinə qadağa qoyulmasını ləğv etmək və hüquqlarını pozan məmurların cəzalandırılması qərarı verməklə simasını xilas etmək şansı var. Bəs bunun üçün siyasi iradə ortaya qoyulacaqmı?

Müəllif: Fed Bakinski