ABŞ-da yaşayan politoloq: “Putin nəticənin belə olacağını bilsəydi, Ukraynaya qarşı təcavüzə başlamazdı”
Rusiyanın Müdafiə Nazirliyi “Vaqner” özəl hərbi şirkətinin ardınca məhbusları səfərbər etməyə başlayıb. Bunu Ukraynada əsir düşən və 20 ilini Rusiya həbsxanalarında keçirən Leonid Obrazkov ukraynalı jurnalist Vladimir Zolkinə müsahibəsində söyləyib.
41 yaşlı Obrazkov ilk məhkumluğunu hələ azyaşlı ikən aldığını, sonra isə oğurluq, avtomobil qaçırması və yandırma kimi müxtəlif maddələrlə, demək olar ki, fasiləsiz həbsxanada qaldığını bildirib. Onun sözlərinə görə, Ukraynada müharibəyə cəlb edilməsi koloniyanın rəis müavini vasitəsilə həyata keçirilib və o, məhkumları çağıraraq Müdafiə Nazirliyinin tələbi ilə onları “təxliyə qrupu”na qoşulmağa dəvət edib.
Beynəlxalq analitiklərin sözlərinə görə, Rusiya Ukrayna ilə müharibədə məğlub olacağını artıq bilir və məhbuslara son ümid yeri kimi baxır. Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin səfərbərlik elan etməklə bağlı qərarından sonra rusiyalı çağırışçıların əksəriyyətinin müharibədə iştirakdan boyun qaçırması, bu qərardan sonra Rusiya vətəndaşlarının kütləvi şəkildə mühacirətə üz tutması Kremli çıxılmaz duruma salıb. ABŞ və Qərbin çoxvektorlu sanksiyaları fonunda inzibati resurslar hesabına iqtisadi sabitliyi qorumağa çalışan rəsmi Moskva məhbsuları cəbhəyə göndərməklə daxili narazılıqları önləməyə çalışır.
Bu arada NATO-nun Baş katibi Yens Stoltenberq Ukraynaya Rusiya ilə müharibədə qalib gələnədək silah dəstəyi veriləcəyini bəyan edib. Baş katib bildirib ki, Rusiya ilə münasibətlər əvvəlki kimi olmayacaq: “Ukrayna münaqişəsinin həllindən sonra da Rusiya ilə Qərb arasında münasibətlərin normallaşması gözlənilmir. Ukraynada silahlar sussa belə, biz Rusiya ilə münasibətlərimizin normallaşacağını gözləməməliyik”.
Əlavə edib ki, Qərb böyük resursa sahib olsa da, Rusiyanı gözündə kiçiltməməlidir: “Rusiyaya qarşı mübarizə daha düşünülmüş və planlı şəkildə aparılmalıdır”.
ABŞ-da yaşayan azərbaycanlı siyasi şərhçi Azər Aslanlı AYNA-ya müsahibəsində mövzuya dair fikirlərini bölüşüb.
- Rusiyada məhbusların Ukrayna müharibəsinə cəlb olunduğuna dair iddialar yayılıb. Doğrudanmı, Rusiya o qədər zəfiləyib ki, məhbusların ümidinə qalıb?
- Rusiya bu müharibəyə başlayanda güman edirdi ki, bir neçə gün ərzində Ukraynanı təslim edəcək. Ssenari bundan ibarət idi ki, Rusiya Ukraynanın ərazisinə daxil olur və ən qısa müddətdə Kiyevi nəzarətə götürür. Bundan sonra Prezident Volodimir Zelenskini və komandasını hakimiyyətdən devirərək, sərt formada cəzalandırır və öz adamını iqtidara gətirir. Bununla da Gürcüstanda olduğu kimi, Ukraynada da ciddi təsir imkanları əldə edir.
Əslində, Yuşşenkonun hakimiyyətə gəlməsindən sonra Rusiyanın birmənalı şəkildə Ukraynaya təsir etmək imkanı olmayacaqdı. Necə ki, Saakaşvilidən sonra Gürcüstanda bunu edə bilmədilər. Lakin Kreml Ukraynanın birqiymətli şəkildə ABŞ və Qərbin yanında yer alması ilə barışmaq istəmirdi. Xüsusən, ötən ilin yanvarında Qazaxıstanda baş verən hadisələr Moskvanı ruhlandırırdı. Ancaq göründüyü kimi, Rusiyanın bütün planları alt-üst oldu. Açıq şəkildə söyləmək olar ki, Putin nəticənin belə olacağını bilsəydi, Ukraynaya qarşı təcavüzə başlamazdı.
Təbii ki, Rusiya zəifdir, ciddi hərbi texnika, canlı qüvvə itkisinə məruz qalıb. Digər tərəfdən, Ukraynaya qarşı başlatdığı hərbi təcavüzdən sonra Rusiyaya qarşı tarixdə görünməmiş sanksiyalar tətbiq edilib. Düzdür, inzibati resurslar hesabına bunun qarşısını müəyyən qədər alsalar da, bu, uzun müddət belə davam edə bilməz. Putin və komandası anlayır ki, yaxın gələcəkdə həm iqtisadi, həm də hərbi cəhətdən tükənəcəklər. Bundan da Ukraynanı dəstəkləyən beynəlxalq dairələr məharətlə istifadə edəcəklər.
Əslində, ABŞ və Qərbin məqsədi də budur. Rusiyanı zəif salmaq və ardınca hücuma keçmək. Bu, hərbi yox, siyasi və iqtisadi hücumlar olacaq. Putinin səfərbərlik qərarı da nəticəsiz qaldı. Rus xalqı Putinin bu qərarına tabe olmadı. Rusiya vətəndaşları bu qərardan sonra ölkəni tərk etməyə başladılar. Nəzərə alanda ki, müharibənin doğuracağı fəsadlar davam edəcək, qarşıdakı dönəmdə əhalinin də etirazlara qalxacağı gözləniləndir.
- Ukraynanın müharibədə qalib gələcəyini ehtimal edənlərlə yanaşı, bunu inkar edənlər - Rusiyanın sona qədər geri çəkilməyəcəyini söyləyənlər də mövcuddur...
- Rusiya, heç şübhəsiz, zəif dövlət deyil. Dünyanın aparıcı güc mərkəzlərindən biridir. Məhz, elə buna görə də ABŞ və Qərb uzun müddət Rusiyanın işğal siyasətinə dözüm nümayiş etdirirdi. Rusiya vaxtilə Ukrayna və Gürcüstanı işğala məruz qoyanda buna göz yumdular. Zamanla görəndə ki, bu, Rusiya tərəfindən geri çəkilmə kimi qiymətləndirilir və Moskva işğal siyasətini davam etdirir, bundan sonra qəti hərəkətə keçdilər.
Təxminən bir il öncəyə qayıtsaq, görərik ki, o zaman Rusiya nəinki Qərbin tələbləri ilə razılaşırdı, əksinə, birmənalı şəkildə təhlükəsizlik təminatı tələb edirdi. Tələb edirdi ki, onun sərhədləri yaxınlığında NATO genişlənməsin. Konkret tələblər irəli sürürdü. Açıq şəkildə bəyan edirdi ki, İsveç və Finlandiya NATO-ya üzv ola bilməz və bu, baş versə, cavabları çox sərt olacaq. ABŞ, Böyük Britaniya və Avropanın Rusiyaya qarşı başqa cür davranmaq şansı yox idi.
Rusiya nə qədər güclü dövlət olsa da, yekunda məğlubiyyətə məhkumdur. Çünki Ukrayna geri çəkilmir, sona qədər dirəniş göstərir. ABŞ və Qərb Ukraynaya dəstəyini davam etdirir, silahla təmin edir, Rusiyaya qarşı isə çoxvektorlu sanksiyalar tətbiq olunur. Hadisələrin bu şəkildə davamı Rusiyanın çöküşünə gətirib çıxaracaq. Hətta şimal qonşumuz baş verənlərin fonunda öz bütövlüyünü qoruyub saxlaya bilməyəcək. Ən yaxşı halda isə Putin və komandası hakimiyyəti təhvil vermək məcburiyyətində qalacaq.
Bu gün Rusiya dünya üçün təhdiddir. Dünyadakı bütün avtoritar rejimlər Rusiyanın dəstəyinə arxalanır və öz ömrünü uzada bilir. ABŞ və Qərb fərqindədir ki, ona qarşı cəbhə açılır və bu cəbhənin başında Rusiya dayanır. Bu səbəbdən Rusiyaya qarşı heç bir güzəşt olmayacaq. O ki qaldı müharibədə Rusiyanın, yoxsa Ukraynanın qalib gələcəyinə, məncə, bu müharibənin qalibi üçüncü tərəf olacaq - ABŞ və müttəfiqləri.
- NATO-nun Baş katibi Stoltenberq Ukraynada silahlar sussa belə, Rusiya ilə münasibətlərin bərpa olunmayacağını bildirib. Qərblə Rusiya arasında bütün körpülər yanıb?
- Açıq şəkildə etiraf etmək lazımdır ki, Qərb dairələri Ukraynaya dəstək göstərsələr də, bu, lazımi səviyyədə deyildi. Xüsusən təcavüzün ilk aylarında bu dəstək minimum həddə idi. Son dövrlər bu dəstək artıb və bunun nəticəsidir ki, Ukrayna əhəmiyyətli üstünlüklər əldə edib. Təsəvvür edin ki, Rusiya aylarla döyüşür, təcavüz edir, amma adi bir şəhəri azad edə bilmir. NATO-nun Baş katibi Stoltenberqin Ukraynaya silah dəstəyinin artırılması, Rusiya məğlub olana qədər bunun davam etdiriləcəyini bəyan etməsi təqdirəlayiq haldır. Hesab edirəm ki, Qərbin, NATO-nun, demokratik dünyanın səyləri və dəstəyi nəticəsində Ukrayna Rusiyanın üzərində tarixi qələbə qazanacaq. Qərblə Rusiya arasında körpülərin tamamilə yanmasına gəldikdə isə, nə qədər ki, Putin və komandası hakimiyyətini qoruyur, Qərb-Rusiya savaşı davam edəcək.
- Beynəlxalq ictimaiyyəti, habelə region dövlətlərini düşündürən əsas sual budur: bu müharibə nə vaxt bitəcək? Postmüharibə dövrü ilə bağlı gözləntiləriniz nədən ibarətdir?
- Bu müharibə hələ bir müddət davam edəcək. Çünki mövcud şəraitdə Rusiya geri çəkilə bilməz. Əgər Moskva məğlubiyyətini hər hansı formada etiraf edərsə, bu, Putin və komandasının sonu demək olacaq. Putin üçün isə hakimiyyət hər şeydən öndə gəlir. Əmindir ki, devriləcəyi təqdirdə onu hansı aqibət gözləyir. Bu səbəbdən nəyin bahasına olursa olsun, geri çəkilməyəcək. Ukrayna da geri çəkilməyəcək. Ukraynanın siyasi rəhbərliyi açıq şəkildə bunu bəyan edir və Ukrayna xalqı da Zelenskinin yanındadır. ABŞ və Qərbin də Rusiyaya qarşı müqaviməti davam etdirəcəyini nəzərə alsaq, müharibənin hələ bir müddət davam edəcəyini söyləmək olmaz. Postmüharibə dövrü ilə bağlı qəti proqnoz vermək mümkün olmasa da, yəqin ki, Rusiya sonda öz suverenliyini itirmək təhlükəsi ilə üzləşəcək.