Rusiyanı SWIFT-dən ayırmaq təhlükəsi və ya Moskvanı necə islah etməli?
Rusiyanı məlumat ötürmək və ödənişlərini həyata keçirmək üçün beynəlxalq banklararası SWIFT sistemindən ayırmaq təhlükəsi milli təhlükəsizlik məsələsidir. Bu barədə cümə axşamı Rusiya Prezidentinin informasiya təhlükəsizliyi sahəsində beynəlxalq əməkdaşlıq üzrə xüsusi nümayəndəsi, Rusiya Federasiyası Xarici İşlər Nazirliyinin Beynəlxalq İnformasiya Təhlükəsizliyi Departamentinin direktoru Andrey Krutskix Moskva Dövlət Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutunda keçirilən IX Ümumrusiya Politoloqlar Forumunda açıqlama verib.
“Bizi SWIFT-dən, maliyyə axınlarından ayırmaqla hədələdikdə, bu, bizə qarşı adi addımların miqyasında olan məsələ deyil. Bu, həm də milli təhlükəsizlik məsələsidir. Başqa sözlə, bu texnologiya son illərdə, yəqin ki, ilk dəfə olaraq, müəyyən bir mövzunu müharibə və sülh məsələlərinə cəlb etdi”, - deyə o bildirib.
Bundan əvvəl bir sıra Amerika KİV-ləri öz mənbələrinə istinadən, Rusiyanın Ukraynaya təcavüzü halında SWIFT-dən ayrıla biləcəyini yazıb.
Yeri gəlmişkən, ekspertlərin dediyi kimi, bu, həddindən artıq aqressiv olan Rusiya hakim elitasına qarşı ən həssas addımlardan biridir. Çünki enerji resurslarının satışından əldə olunan milli gəlirin əhəmiyyətli hissəsini mənimsəyən bu insanlar qanunsuz əmanətlərini Qərbdə saxlayırlar. Yəni, SWIFT-dən istifadə imkanından kənarlaşdırılma riski onları ətrafdakı hər kəsə təzyiq siyasətindən əl çəkməyə məcbur edə bilər.
Bu, aydındır. Amma belə təsirli alətin niyə hələ də gündəmə gətirilmədiyi aydın deyil - 2008-ci ildə Gürcüstana hücum zamanı, 2014-cü ildə Krımın və Donbassın işğalı zamanı. Bəlkə Qərbin bu addımı atmağa tərəddüd etməsinin bir səbəbi var? Rusiyanın SWIFT-dən ayrılması Avropa və ABŞ-ın iqtisadi maraqlarına hansı təhlükəni yarada bilər? Yenidən bədnam “ikili standartlar” problemi varmı?
AYNA-nın suallarını tanınmış əcnəbi ekspertlər cavablandırıblar.
Rusiyanın “Qaydar” İqtisadi İnkişaf İnstitutunun baş eksperti Sergey Javoronkov:
“SWIFT sisteminin əhəmiyyətini dəyərindən daha çox qiymətləndirməzdim. Əhəmiyyətli dərəcədə daha çox ziyan Rusiyanın suveren borcunun alınmasına qadağa səbəb ola bilər - Rusiyanın yalnız dövlət kimi, dövlət şirkətləri istisna olmaqla, 20 trilyon rubldan çox borcu var.
Bundan əlavə, Rusiyanın enerji resurslarının, ilk növbədə neftinin (İrana qarşı sanksiyalara bənzətməklə) alışını azaltmaq üçün əhəmiyyətli potensial var. Yeri gəlmişkən, Amerika administrasiyasının İranla sövdələşməni bərpa etmək niyyətləri Rusiya Federasiyasından alışların əhəmiyyətli dərəcədə azalması üçün “imkanlar pəncərəsi”nin yaranmasına kömək edə bilər”.
Qərbi Avropa diplomatı, Norveç Krallığının Azərbaycandakı keçmiş səfiri Steynar Gil:
“Rusiya SWIFT-dən çox fəal istifadə edir. Bu göstəriciyə görə, Rusiya bankları əməliyyatların sayına görə Amerika banklarından sonra ikinci yerdədir və Rusiyanı SWIFT-dən ayırmaq asan deyil:
Birincisi, SWIFT müstəqil özəl kooperativdir və sanksiya aləti kimi istifadə olunmasının qəti əleyhinədir.
İkincisi, Rusiyanı SWIFT-dən ayırmaq ikibaşlı iti qılıncdır. Rusiyanın ayırılması Qərb ölkələrinə və Rusiya ilə mühüm iqtisadi əlaqələri olan şirkətlərə də zərər verərdi. Axı sanksiyalar özünü cəzalandırmaq üçün qoyulmur.
Ona görə də Rusiya banklarına, oliqarxlarına və Kremllə sıx bağlı olan şirkətlərə, Rusiya Birbaşa İnvestisiya Fonduna (RDIF) qarşı birbaşa sanksiyaların tətbiqi daha məqsədəuyğundur. Düşünürəm ki, bununla belə, sonda normal düşüncə qalib gələcək, Rusiya Ukraynanı işğal etməyəcək və yeni sanksiyalar olmayacaq”.