Sabiq dövlət müşaviri: “Güman etmirəm ki, iki dövlət arasında münasibətlər nüvə silahından istifadə etmək mərhələsinə gəlib çatacaq”
Hindistanla Pakistan arasında hərbi gərginlik yenidən vüsət alıb. Kəşmirdə nəzarət xəttində Pakistan hərbçiləri Hindistan postlarını atəşə tutub. Hindistan ordusu tərəfindən cavab tədbirləri görülüb. Pakistanın müdafiə naziri Xavaca Asif qeyd edib ki, iki nüvə dövləti arasında toqquşma həmişə narahatlıq doğurur: “Əgər hər hansı səhv olarsa, bu qarşıdurma faciəvi şəkildə bitə bilər”.
Hindistanda baş verən terror nəticəsində dinc insanlar həlak olub. Hindistan hakimiyyəti isə bu terror aktında Pakistanı günahlandırır. İddia olunur ki, terroru həyata keçirən 3 nəfərdən ikisi pakistanlıdır. Nəticədə rəsmi Dehli İslamabada qarşı diplomatik tədbirlərə əl atıb. Pakistan da eyni tədbirləri Hindistana qarşı tətbiq edib. Hindistan Pakistana verilən suyu kəsib. Bu isə tərəflər arasında keçən əsrin 60-cı illərində imzalanan müqavilənin kobud şəkildə pozulması deməkdir. Çünki suyun kəsilməsi Pakistanın kənd təsərrüfatını ağır vəziyyətə sala bilər. Bu cür hallar Hindistanla Pakistan arasında əvvəllər də baş verib.
Tərəflər bir-birinə aviazərbələr endirib. İndiki halda mütəxəssislər daha çox qarşılıqlı aviazərbələr, raket zərbələrinin vurulacağını ehtimal edir. Güman olunur ki, hər iki tərəf vəziyyətin müharibə həddinə çatmaması üçün əlindən gələni edəcək və qarşılıqlı aviazərbələrdən sonra vəziyyətdən çıxış yolları axtarılacaq.
Xatırladaq ki, aprelin 22-də Hindistanın cənubunda yerləşən Kəşmir vilayətində turistlərə silahlı hücum edilib. Hücum zamanı azı 26 turist həlak olub, 24-ü yaralanıb. Hindistan hadisəyə görə Pakistanı günahlandırıb və ölkənin Yeni Dehlidəki səfirliyinin müdafiə, hərbi-dəniz və hərbi-hava qüvvələri üzrə müşavirlərini “arzuolunmaz şəxs” elan edib. Həmin şəxslər həftə ərzində Hindistanı tərk etməlidirlər.
Bununla yanaşı, Hindistan rəhbərliyi Pakistan vətəndaşlarına viza verilməsinin dərhal dayandırılmasına və aprelin 27-dən başlayaraq daha əvvəl verilən vizaları ləğv etməyə qərar verib. Aprelin 25-də isə Hindistan Hind çayının qarşısını kəsərək Pakistana axını əngəlləyib.
Pakistan isə öz hava məkanını Hindistan təyyarələri üçün bağlayıb. Sərhəddə yerləşən “Vagah” nəzarət-buraxılış məntəqəsini bağlayıb, Hindistanla bütün ticarəti də dayandırıb.
Sabiq dövlət müşaviri, politoloq Qabil Hüseynli mövzu ilə bağlı AYNA.AZ-ın suallarını cavablandırıb. Analitik deyib ki, Hindistanla Pakistan arasında qarşıdurma ilk deyil:
- Kəşmir problemi bu iki dövləti zaman-zaman qarşı-qarşıya gətirib. İndiki gərginlik də məhz Kəşmirdə baş verən terror hadisəsi ilə bağlıdır. Hindistan Pakistanı ittiham edir ki, turistlərin atəşə tutulmasının arxasında Pakistan dövləti dayanır. Yəni ittiham birbaşadır və bir dövlət terror aktının hazırlanmasında, təşkilində günahlandırılır. Bu, hərbi əməliyyatların başlaması riskini artırır.
Ümumiyyətlə, dünyanın bütün nöqtələrində bu gün müharibə ocaqları alovlanmaqdadır. Yeni müharibə ocaqları yaranır, dondurulmuş münaqişələrin donu açılır və s. Bu da, hesab edirəm ki, yeni dünya nizamının qurulması ilə bağlıdır. Bu gün bütün regionlarda böyük güclərin savaşlarını müşahidə edirik. Güclər öz təsir zonalarını müəyyənləşdirirlər, dünyanın bölünməsi prosesi gedir. Baş verən qarşıdurmalar, toqquşmalar da məhz bununla bağlıdır. Harada bir münaqişə ocağı varsa, maraqlı qüvvələr onun üzərinə benzin tökməklə məşğuldurlar. İndi dünyada sülh və sabitliyi düşünən yoxdur, indi münaqişələrdən hansısa formada yararlanmağa çalışan mərkəzlər var. Müharibələr isə təəssüf ki, xalqların itirməsi ilə nəticələnir.
- Nəzərə almaq lazımdır ki, Hindistan da, Pakistan da nüvə dövlətləridir. Bu dövlətlərin qarşı-qarşıya gəlməsi, müharibə riskinin hər saat arması dünyaya nə vəd edir?
- Böyük fəlakət vəd edir. Artıq tərəflər bir-birlərinə xəbərdarlıq ediblər və təxribatların qarşısının sərt şəkildə alınacağı bildirilib. Hətta Pakistanın müdafiə naziri iki nüvə dövləti arasında gərginliyin sonunun yaxşı nəticələnməyəcəyini söylədi. Bu, hesab edirəm ki, bir siqnal idi.
Amma güman etmirəm ki, iki dövlət arasında münasibətlər nüvə silahından istifadə etmək mərhələsinə gəlib çatacaq. Hazırda daha çox diplomatik gərginlik, diplomatik savaş müşahidə edilir. Vizaların qarşılıqlı ləğvi, köhnə müqavilələrə xitam verilməsi, insanların deportasiyası və s. Düzdür, silahlardan atəş də açılır. Amma güman etmirəm ki, nüvə silahı işə düşəcək. Çünki buna nüvə dövlətlərinin imkan verəcəyi ağlabatan deyil. Rusiya kimi terrorçu, dünyanı vecinə almayan dövlət belə nüvə silahına əl atmadı, ata bilmədi. Çünki bunun nəticələrinin ağır ola biləcəyini hər kəs anlayır. Bu baxımdan,Ə Hindistan və Pakistan arasında nüvə silahından istifadə istisna edilir. Əks halda, Asiya qan gölünə çevrilə bilər.
Məncə, tərəflər gərginliyi aradan qaldırmaq, münasibətləri bərpa etmək üçün bir masa arxasında əlyəşməlidirlər. Yəqin ki, beynəlxalq təşkilatlar, böyük güclər tərəfindən bu təkliflər veriləcək, çalışmalar həyata keçiriləcək.
- Məlumdur ki, Pakistan Azərbaycana dost dövlətdir. Belə olan halda Bakının proseslərə baxışı necə olmalıdır?
- Əlbəttə, Pakistan bizə dost vəq ardaş ölkədir, strateji tərəfdaşımızdır. Hindistan isə Ermənistana havadarlıq edən, Ermənistanın silahlanmasında müstəsna xidməti olan dövlətdir. Hindistanın Ermənistana isti yanmaşmasının bir səbəbi də məhz Pakistanla Azərbaycan arasındakı inkişaf edən münasibətlərdir, dostluq əlaqələridir.
Əlbəttə, Azərbaycan istəmir ki, dost ölkə, strateji tərəfdaş olan ölkə müharibəyə girsin, qan tökülsün. Rəsmi Bakının bəyanatlarında hər zaman sülh və sabitliyə çağırış var. Azərbaycan tərəfi hər zaman beynəlxalq hüquqdan yana mövqe nümayiş etdirib, ədalətli qərarlarda maraqlı olub. Təbii ki, Azərbaycan Pakistanın maraqlarına dəstək nümayiş etdirib, etdirəcək və İslamabadın haqlı mövqeyi dəstəklənəcək. Bütün hallarda isə biz qanlı qarşıdurmanın, müharibənin olmasından yana deyilik.