Ehtiyac meyarının artırılması zərurət yaradıb
Bu ilin yanvarından ehtiyac meyarının artırılması ünvanlı sosial yardıma (ÜSY) təsir edəcək. ÜSY çərçivəsində də vətəndaşlara ödənişlər artırılmalıdır.
Ünvanlı dövlət sosial yardımı dövlət tərəfindən aztəminatlı ailələrə verilən maddi dəstəkdir. Ona yenidən baxılmasının əsas göstəricisi ehtiyac meyarıdır. Bu ildən qeyd olunan meyar artdıqca ÜSY üzrə aylıq nağd ödənişlər şəklində maliyyə yardımı da artacaq.
“Azərbaycan Respublikasında 2024-cü il üçün ehtiyac meyarının həddi haqqında” yeni qanuna əsasən, qeyd olunan sosial əhəmiyyətli göstərici 9,7 faiz artaraq 270 manat təşkil edəcək. Ehtiyac həddinin artırılmasının yoxsul ailələrin maddi dəstəyinə təsirindən danışarkən, əsas məsələdən çıxış etməliyik - müavinəti gəliri illik ehtiyac həddinə çatmayan ailələr alır. Ona görə də bu səviyyənin yüksəldilməsi həm ödənişlərin artmasına, həm də ehtiyacı olanlara dövlət dəstəyinin əhatə dairəsinin genişlənməsinə səbəb olmalıdır.
Deputat, iqtisadçı alim Vüqar Bayramovun qeyd etdiyi kimi, əgər ötən il 246 manat ehtiyac meyarı ilə 5 nəfərlik ailənin minimum gəliri 1230 manat hesab edirdisə, bu il ehtiyac meyarı 270 manat olan belə bir ailə üçün əmək haqqı 1350 manata qədər artıb: “Və belə bir ailə, deyək ki, 800 manat aylıq gəlir qazanırdısa, ötən il onlara ÜSY-nin tərkibində 430 manat əlavə ödənilib, bu il isə aylıq ödənişlər 550 manata yüksələcək. Təbii ki, ailənin gəliri artmasa”.
Adambaşına düşən orta gəliri ehtiyac meyarından az olan ailələr aztəminatlı hesab edilir. Bu baxımdan, ekspert izah edir ki, ehtiyac meyarının növbəti artımı da əhalinin bu yardımla əhatə dairəsinin genişləndirilməsi üçün vacibdir.
Ehtiyac meyarı qaldırılmamışdan əvvəl bu yardımın təyin olunduğu və ödənildiyi şəxslərin ödənişləri artacaqmı, yəni ötən ildən ÜSY alan ailələrə bu il ödənişlər artırılacaqmı?
“Mövcud qaydalara görə, ehtiyac meyarının artması 2024-cü ildən ünvanlı sosial yardım almaq hüququ olan ailələrə verilən yardımın məbləğinə təsir edir. Bu ildən ünvanlı dövlət yardımının təyin edilməsi üçün artan ehtiyac meyarından istifadə edilir. Ailənin hər bir üzvü üçün gəlir 270 manat səviyyəsindən hesablanır. Bunlar ailə üzvünə düşən gəlir ehtiyac meyarına dair yeni qanunla müəyyən edilmiş səviyyəyə çatmazsa, dövlət əlavə pul ödəyəcək. Ehtiyac meyarı qaldırılmamışdan əvvəl ödəniş almış bu yardımı alan şəxslər ÜSY-yə yenidən müraciət edə və onlara təyin edilmiş ödənişə yenidən baxıla bilər. Bu qayda gəlir artmayıbsa və müəyyən edilmiş ehtiyac həddinə çatmayıbsa, tətbiq edilir”, - deyə iqtisadçı bildirir.
Vətəndaşlar aztəminatlı ailə statusu almaq və dövlətin maliyyə yardımına baxmaq üçün DOST xidmətinə müraciət edirlər. Qurumdan açıqlama verilmişdi ki, müraciətdən əvvəlki ildə gəliri hər bir ailə üzvü üçün ehtiyac meyarından aşağı olan aztəminatlı ailələr ÜSY almaq hüququna malikdir. Məcmu ehtiyac meyarı ilə orta aylıq gəlir arasındakı fərq məbləğində yardım göstəriləcək. Bununla belə, bu yardımı hər bir aztəminatlı ailə deyil, bir sıra səbəb-nəticə səbəblərinə görə aztəminatlı ailəyə çevrilənlər alır.
Aztəminatlı ailəyə dövlət ünvanlı yardımının təyin edilməsi üçün üzrlü səbəb ailə başçısını itirməsi və ya əlilliyi müəyyən edilmiş şəxsin əmək qabiliyyətli ailə üzvünün himayəsində olmasıdır. Bura həm də 23 yaşına çatmamış ailə üzvünün əyani təhsil alması, habelə işsizlikdən sığorta ödənişlərinin təyin edilməsi daxildir.
Bundan əlavə, ödəniş müəyyən edilərkən ölüm, həbs və digər bədbəxt hadisələr də nəzərə alınır. Yetkin və əməkqabiliyyətli ailə üzvü ÜSY üçün müraciət edə bilər və o olmadıqda bu missiya qəyyuma və ya digər etibarlı şəxsə həvalə edilə bilər. Bunun üçün ailə tərkibi haqqında arayış əldə etməli və onun bütün üzvlərinin razılığı əsasında notariusda nümayəndəlik üçün ərizə doldurmalısınız.