Müvafiq strukturlar işin önünə keçmək üçün tədbirlər görəcəkmi?
2019-cu il oktyabrın 11-də Aşqabadda keçirilən MDB Dövlət Başçıları Şurasının iclasında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Qaregin Njdeni misal gətirərək, Ermənistanda faşistlərin qəhrəmanlaşdırılması faktına diqqət çəkib: “Biz, MDB rəhbərləri, dəfələrlə faşistlərin vəsf edilməsinin əleyhinə çıxış etmişik. Təəssüflər olsun ki, bu, MDB-də, xüsusən də Ermənistanda baş verir. Burada əvvəlki hökumət İrəvanda Njde adı ilə alman faşistlərinin mərkəzinə xidmət etmiş faşist cəlladı və satqın Qaregin Ter-Arutyunyana abidə ucaltdırıb”.
Azərbaycan lideri 2016-cı ildə əvvəlki hökumətin İrəvanın mərkəzində Njdeyə abidə ucaltdığını xatırladaraq, Ermənistanın yeni hakimiyyət orqanlarının da bu abidəni sökmədiyini qeyd edib: “Hesab edirəm ki, MDB məkanında faşizmin tərənnümünə yer yoxdur”.
İlham Əliyevin çıxışı Rusiya ictimaiyyətinin diqqətini bu mövzuya yönəltdi və nəticədə 2012-ci ildə Armavir şəhərində erməni kilsəsinin ərazisində Njdenin şərəfinə qoyulmuş memorial lövhə söküldü. Bundan əvvəl Armavir Şəhər Şurasının deputatı Aleksey Vinoqradov Rusiyada Njdenin xatirə lövhəsini qara boya ilə boyadı və orada “burada faşizm keçməyəcək” yazdı. Bu addım bir sıra rusiyalı siyasətçilər və ictimai xadimlər tərəfindən dəstəkləndi və Armavir əhalisinin əksəriyyəti tərəfindən bəyənildi.
Bununla belə, Rusiyadakı erməni diasporu Njde kultunu tərənnüm etməkdə davam etməkdən əl çəkmədi və hətta 2022-ci ilin yanvarında Moskvada filmin nümayişini keçirməyə cəhd etdi və bu, dayandırıldı. Bundan əlavə, “Yandex” şirkətinə məxsus “Yandex.Market” malların seçilməsi və alınması xidmətində Njdenin təsviri olan şevron satışa çıxarılıb.
İndi də oxşar mənzərə Njdenin təsviri olan məhsulların satıldığı Rusiyanın “Wildberries” online bazarında da təkrarlanıb. Orada maykalar, termal qatlı paltarlar üçün yamaq, Njdenin təsviri olan pasport və “iPhone” üzlükləri, hətta üzərində “Njde, mən səni sevirəm” yazısı olan fincan və yastıq da var.
Bu tip vəziyyət erməni izi olmadan keçə bilməz. Rus marketpleysi alman faşistlərinin əlaltısının adını əbədiləşdirir. O, hətta bəyan edirdi ki, kim Almaniya üçün ölürsə, Ermənistan üçün də ölür.
Bu gün Rusiyanın bu məsələdə mövqeyi kifayət qədər sərt şəkildə müəyyən edilib. Rusiya Federasiyası Müdafiə Nazirliyi tərəfindən nəşr edilmiş 12 cildlik “1941-1945-ci illərin Böyük Vətən Müharibəsi” ensiklopediyasının 6-cı cildinin 546-cı səhifəsində Njdenin nasistlərin əlaltısı olması faktları qeyd olunur, onun günahı müəyyən edilir və sübuta yetirilir. Bundan başqa, Rusiya Cinayət Məcəlləsində 354.1 (nasizmin reabilitasiyası) maddəsi var.
Bu səbəbdən Rusiyada alman faşistlərinin əlaltısı Njde kultunun tərənnümü cinayət sayılır. Njde təsviri olan məhsulların satışı Böyük Vətən müharibəsində öz yaxınlarını itirmiş bütün insanların üzünə bir sillə, faşizmin qurbanı olmuş milyonlarla insanın xatirəsinə təhqirdir.
Mən həqiqətən ümid etmək istəyirəm ki, bu yazıdan sonra Rusiyanın müvafiq strukturları Njdenin adının marketpleysdən silinməsini təmin etmək üçün tədbirlər görəcəklər.
