Otelləri boşalır, otelçilərin gəlirləri kəskin azalır
Turizm sektoru, xüsusən də otel biznesi, koronavirus pandemiyasının mənfi təsir dərəcəsinə görə bir növ “lider” oldu. Eyni zamanda, qonaq çatışmazlığı səbəbindən otel obyektlərinə dəyən birbaşa ziyanın miqdarı, bu obyektlərin xidmətlərinə tələbatın ciddi azaldığı barədə məlumat verən rəsmi statistikaya görə izlənilə bilər.
Dövlət Statistika Komitəsinin (DSK) hesabatına görə, bu ilin yanvar-sentyabr aylarında Azərbaycanda otellərdə gecələmə sayı 806 min nəfər təşkil edib. Bu, dünyanın hələ COVID-19 koronavirus pandemiyasının insanlıq və qlobal iqtisadiyyat üzərində gözlənilən təhlükədən xəbərdar olmadığı keçən ilin müqayisəli dövrünə nisbətən 70% azdır.
Sektor mütəxəssisləri, koronavirusunun yayılması və xarici turist çatışmazlığı səbəbindən bir çox otel infrastrukturunun işini dayandıra biləcəyini və ən pis vəziyyətdə iqtisadi “yastığı” olmayan kiçik otel biznesi müəssisələrinin qalacağını iddia edirlər. Həqiqətən də bu sahə birbaşa xarici qonaqların axınından və beynəlxalq tədbirlərin keçirilməsindən asılıdır. Mütəxəssislər vəziyyətin kritik olduğunu söyləyirlər. Vəziyyət xarici vətəndaşlar tərəfindən gecələmə statistikasının azalması göstəricisi ilə də bəlli olur.
Eyni dövrdə əcnəbilər tərəfindən otellərdə gecələmə sayı 370,5 min nəfər təşkil edib ki, bu da keçən ilin üç rübü ilə müqayisədə 78,8% azdır. Yeri gəlmişkən, paytaxtdakı otellərin gecələmə “portfelində” payı 56% təşkil edib ki, bu rəqəmin də 76,6% xaricilərin payına düşür.
Otellərin yerləşmə statistikasını təhlil edərkən, xaricdən gələn ölkə vətəndaşlarının, mart ayından bəri koronavirusla mübarizədə iştirak edən müxtəlif qurumların əməkdaşlarının karantinə salınmasını da unutmaq olmaz. Başqa sözlə, sözügedən statistik məlumatlar karantinə qoyulmuş vətəndaşları da əhatə edir. Karantində olan vətəndaşların otellərdə saxlanması xərclərinin dövlət büdcəsindən ödənildiyi də məlumdur, lakin bu istiqamətdə xərclər barədə dəqiq məlumat verilmir.
DSK qeyd edir ki, bütün göstəricilərdəki azalmaya dünyanın turizm sənayesinə mənfi təsir göstərən koronavirus pandemiyası səbəb olub. Bu vəziyyət yerli otel biznesi gəlirlərində rekord dərəcədə - 71,6% azalaraq 94,9 milyon manata düşüb. Gəlir strukturunda otaqların satışları 58,9%, iaşə - 29,6%, müalicə və səhiyyə xidmətləri - 2,9% təşkil edir.
COVID-19 pandemiyasının otelçilərin dövriyyəsinin əhəmiyyətli dərəcədə azalmasına səbəb olması birdəfəlik otel yerləşdirilməsinin 7%-ə və Bakıda 10%-ə qədər istifadə səviyyəsi ilə göstərilir. Müqayisə üçün, keçən ilin ilk doqquz ayında göstərilən göstərici 23,6% səviyyəsində idi.
Bu sahənin mövcud vəziyyəti nəzərə alınaraq, bu ilin mart ayından bəri sənayeyə dəstək mexanizmləri müzakirə edilmişdi. İctimai təşkilatlardan, turizm şirkətlərindən və sairdən gələn müxtəlif təkliflərə gəlincə, onlar müvafiq strukturlar tərəfindən nəzərdən keçirilir. Bundan əlavə, ölkənin ən yüksək siyasi rəhbərliyi səviyyəsində turizm sektoruna dəstək veriləcəyi açıqlansa da, lakin bu məsələ hələ də davam edən müzakirələrin mövzusudur.
Yerləşdirmə, səyahət və iaşə də daxil olmaqla, turizm sənayesinin bütün sahələri pandemiyanın xüsusilə ağır zərbələr vurduğu sahələrdən biri hesab olunur. Burada təmsil olunan mikro müəssisələrə maliyyə dəstəyi proqramı, əmək haqqı fondunun birbaşa maliyyə dəstəyi də daxil olmaqla bütün yardım tədbirlərindən istifadə etmək imkanı verilib. Bundan əlavə, hüquqi və fiziki şəxslər vergi güzəştləri edilib – onlar əmlak vergisi və torpaq vergisindən azad edilib. Hal-hazırda, pandemiyadan sonra biznesə dəstək mexanizmləri də hazırlanır və buna görə gələcəkdə bütün bu tədbirlərin sahə iştirakçılarının ayaqda qalmalarına kömək edəcəyini ümid etmək qalır.