Ərzaq məhsullarının qiymətləri il ərzində 30 faizə yaxın artıb
Dövlət Statistika Komitəsi (DSK) ötən il qiymət artımı ilə bağlı məlumat açıqlayıb. Həmişə olduğu kimi, rəsmi statistika vətəndaşların öz pul kisələrində hiss etdikləri ilə çox fərqlənir.
DSK 2021-ci il üçün istehlak bazarının araşdırmasının nəticələrini açıqlayıb və ona görə, illik inflyasiya 6,7% təşkil edib. Eyni zamanda, dekabr ayında istehlak qiymətləri illik ifadədə 12% artıb. Bu idarənin hesablamalarına görə, son bir ildə ərzaq məhsulları orta hesabla 8,2 faiz, spirtli içkilər 2,5 faiz, siqaret 9,5 faiz bahalaşıb. 2020-ci ilin dekabr ayı ilə müqayisədə ərzaq məhsullarının qiymətləri 16,2% bahalaşıb. 2021-ci ilin dekabr ayı ilə müqayisədə ərzaq məhsulları, içkilər və siqaretlərin qiymətləri orta hesabla 2,6% artıb.
Bildirilir ki, son bir ildə qeyri-ərzaq məhsulları 5,1 faiz, əhaliyə göstərilən pullu xidmətlər isə 5,8 faiz bahalaşıb. Rəsmi hesablamalara görə, dekabr ayında qeyri-ərzaq məhsullarının qiymətləri əvvəlki ilin dekabr ayına olan qiymətləri 7,7 faiz, əhaliyə göstərilən pullu xidmətlərin qiymətlərini isə 10 faiz üstələyir.
İqtisadçı ekspert Natiq Cəfərli AYNA-ya şərhində deyib ki, real inflyasiya DSK-nın məlumatlarında göstərilənləri üstələyir: “Amma iqtisadçılar bununla bağlı heç nə edə bilmirlər. Axı ölkədə bahalaşmanı hesablamaq üçün alternativ mənbələr yoxdur. Bizdə qiymət artımı, inflyasiya, işsizlik, həyat səviyyəsi ilə bağlı statistika həmişə siyasiləşdirilib. Bundan əlavə, Dövlət Statistika Komitəsinin inflyasiyanı, ərzaq səbətini və sairi necə hesablaması aydın deyil və çoxlu suallar doğurur. Hesab edirəm ki, ölkəmizdə inflyasiya, xüsusən də ərzaq inflyasiyası ilə bağlı rəsmi rəqəmlərə inanan insanlar azdır”.
“Bundan əlavə, əhali qiymət artımının real tempini hər gün hiss edir. İnflyasiyanın və digər göstəricilərin hesablanması üçün alternativ mənbələr yoxdur və təəssüf ki, Dövlət Statistika Komitəsi belə funksiyalara malik olan yeganə strukturdur. Əvvəllər ən azı bəzi qeyri-hökumət təşkilatları monitorinqlər aparıb, ilkin rəqəmlərini açıqlayırdı. Onları müqayisə etmək, bəzi nəticələr çıxarmaq və məlumatları göstərmək mümkün idi. Amma indi bunların heç biri yoxdur”, - deyə həmsöhbətimiz bildirib.
Yerli istehlak bazarında devalvasiyadan sonra ilk dəfə olaraq həddindən artıq “qızma” əlamətləri müşahidə olunur. Ən gərgin vəziyyət ərzaq qiymətləri ilə bağlı yaranıb.
İqtisadçı ekspert Nemət Əliyevin AYNA-ya dediyinə görə, ötən il qiymətlərlə bağlı real vəziyyət DSK-nın hesablamalarına yaxın da düşmür: “Bizim hesablamalara görə, 2020-ci ilin noyabrından ötən ilin noyabrınadək ikirəqəmli qiymət artımı istehlak səbətinin bütün ərzaq çeşidini əhatə edib. Xüsusilə kartofun qiyməti kəskin artıb. Qeyd olunan dövrdə ikinci çörəyin qiymətləri 29,2 faiz, kələmin qiyməti 3 dəfəyə yaxın, soğanın qiyməti 32,1 faiz, bibərin qiyməti 29,8 faiz, kökün qiyməti 33 faiz bahalaşıb. Belə ki, il ərzində qarğıdalı yağının bir litri 26,3 faiz, şəkərin kiloqramı 25,8 faiz, makaron məmulatının orta qiyməti 13,3 faiz, əriştə 13 faiz, mərcimək 22,3 faiz bahalaşıb. 10 ədədlik yumurta qəfəsi də 24,6% bahalaşıb”.
“Üstəlik, çörəyin qiymətləri il ərzində 30% artıb - yerli piştaxtalarda bir il əvvəl 50 qəpiyə satılan təndir çörəyi artıq 70 qəpikdir, dairəvi çörək 15 qəpik bahalaşıb. Nəhayət, ötən həftənin sonunda ətin qiyməti qalxdı”, - deyə mütəxəssis vurğulayıb.
Mətbuatın yazdığına görə, yanvarın əvvəlindən paytaxt dükanlarında mal ətinin 1 kiloqramı 13-14 manata (təxminən 8 dollar) satılır. Əvvəllər 10,5-11 manat (təxminən 7 dollar) idi. 1 kiloqramı 14 manata satılan qoyun ətinin qiyməti hazırda 16-17 manata (təxminən 10 dollar) qalxıb. Süd məhsullarının da qiymətləri artmaqdadır. Bir kiloqram kəsmik bu gün bir il əvvəlkindən 32,6% bahadır, şor 24,2% bahalaşıb və s.
Bu hesablamalardan da göründüyü kimi, ərzaq məhsullarının qiymətləri il ərzində orta hesabla 30 faizə yaxın artıb. Xatırladaq ki, son vaxtlar Azərbaycanda inflyasiya sürətlənib və bu, bir sıra ərzaq məhsullarının qiymətlərinin xeyli artmasına səbəb olub. Süd məhsulları və kərə yağı ən bahalı məhsullardan birinə çevrilib.
Eyni zamanda, insanların gəlirlərinin artımı da qiymətlərlə ayaqlaşa bilməyib. 2021-ci ilin yanvar-noyabr aylarında Azərbaycanda orta aylıq əməkhaqqının artımı 2,9% təşkil edib. Əmək pensiyalarının indeksləşdirilməsinin müəyyən ediləcəyi illik məlumatlar isə hələ də bəlli deyil.