Elitaların sui-qəsdi: repressiyalar Putinə qarşı sui-qəsdə çevriləcəkmi?
Putinin keçmiş köməkçisi Vladislav Surkov hazırda ev dustaqlığındadır. “Surkovun saxlanılmasına səbəb 2014-cü ildən Donbasda kütləvi oğurluqla bağlı aparılan istintaq tədbirləri ola bilər”, - deyə “Russkaya Planeta” nəşri Rusiya Dövlət Dumasının keçmiş deputatı İlya Ponomaryova istinadən yazır.
Yeri gəlmişkən, əvvəllər Ponomaryov Surkovun etibarlı adamı olub və Skolkovo Fondunda işləyib. Versiyalardan birinə görə, 2014-cü ildən başlayaraq Rusiya büdcəsindən Donetsk “xalq respublikaları”na milyardlarla vəsait göndərilib ki, bu vəsaitlər rusiyapərəst əhval-ruhiyyənin yaşandığı bölgələrdə təlimlər üçün istifadə olunmalı idi. Nəşrin təklif etdiyi kimi, təbliğat üçün ayrılan subsidiyalar praktiki olaraq regiona çatmayıb və bu, Kremlin düşündüyü kimi, Ukraynaya qarşı hazırkı təcavüzün mürəkkəbləşməsinə gətirib çıxarıb. Məlumdur ki, 2014-cü ildən Vladislav Surkov Rusiyanın “DXR” və “LXR”-dəki addımlarına şəxsən nəzarət edirdi.
Vladislav Surkov uzun illər Kremldə Ukrayna istiqamətinə nəzarət edib və satqınlar şəbəkəsi qurub. Bu haqda Ukrayna nəşri “Depo” qeyd edir. Eyni zamanda, o, ORDLO (işğal olunmuş şərq əraziləri) da daxil olmaqla maliyyə axınlarına nəzarət edirdi.
Bütün bu proseslərdə iştirak edən əsas oyunçular aşağıdakılardır:
General Beseda, FSB-nin 5-ci İdarəsinin rəisi (hazırda saxlanılıb və həbsdədir);
Sergey Kurçenko (Surkovun vaxtında "L-DXR" iqtisadi blokuna cavabdeh idi);
Viktor Medvedçuk (Ukraynada əsas rusiyayönlü siyasətçi idi);
Rusiya Federasiyası Baş nazirinin müavini Dmitri Kozak ("L-DXR"-ə maliyyə axınına nəzarət edirdi və Minsk razılaşmaları üzrə danışıqlar prosesinə cavabdeh idi).
Beləliklə, Rusiya Federasiyasında kadrların təmizlənməsinə başlanılıb və Surkov ehtimal olunan qurbanlardan yalnız biridir. Putinin siyasi elitanı təmizləməyə nə dərəcədə dərindən qərar verdiyi hələ aydın deyil. Hələlik o, əsas oyunçulara (FSB rəhbərinə, kəşfiyyat rəhbərinə və hərbi elitaya) toxunmur.
Amma indi bütün elitalar sabah onları nə gözləyəcəyini bilmirlər. Və, görünür, gec-tez onların da dalınca gələcəklər. Putin şərti 37-ci ilə keçir.
Maraqlıdır, hər şey necə bitəcək? Elitaların qorxusu onları Putini devirmək planına vadar edə bilərmi?
AYNA-nın suallarını tanınmış rusiyalı ekspertlər cavablandırıblar.
Müxalifətçi, iqtisadçı (Limassol, Kipr) Dmitri Nekrasov:
“Repressiyaların mümkün olması ilə bağlı qiymətləndirmələrlə razıyam. Yəni, bu repressiyaların baş vermə ehtimalı kifayət qədər yüksəkdir, xüsusən ona görə ki, orada kimisə günahlandırmaq lazım gələcək. Üstəlik, Putinin ətrafında çoxları onun nə qədər dəhşətli səhv etdiyini başa düşür. Və heç kim gözləri qarşısında belə canlı xatırlatma görmək istəmir.
Bəs bu repressiyaları nə dərəcədə real sui-qəsdə konspirasiya etmək olar? Fikrimcə, bu, çətin baş verisn. Çünki, sadəcə olaraq Putin paranoyakdır. O, dünyada hamıdan yaxşı qorunur və ətrafındakı insanların kifayət qədər qorxur. Yəni, bir sui-qəsd, əlbəttə ki, istisna oluna bilməz, amma hadisələrin bu cür inkişafına ümid etməzdim”.
Postindustrial Cəmiyyətin Tədqiqatları Mərkəzinin rəhbəri, iqtisad elmləri doktoru, politoloq, sosioloq Vladislav İnozemtsev:
“Moskvada potensial həbslərlə bağlı hadisələr təbii ki, müzakirə olunur. Amma hər halda, mən deməzdim ki, söhbət hansısa növ iri kompleks təmizləmələrin başlanğıcından gedir. Əslində Putin heç vaxt əsas oyunçulara toxunmayıb. Və düşünmürəm ki, bu gün elita sabah onların dalınca gələcəklərini düşünür.
Daha doğrusu, bu gün elita bundan sonra nələrin baş verəcəyini düzgün başa düşmür. Onlara tutduqları vəzifədə nə dərəcədə təminat verilir, onların rifahını nə dərəcədə təmin edə bilirlər, toplanmış sərvətlərini qoruyub saxlaya bilirlərmi? Elitanı yeni 37-ci ildən daha çox maraqlandıran budur.
Düşünürəm ki, bu vəziyyətin nəticəsi Rusiyanın inkişafı üçün çox demonstrativ olacaq. O mənada ki, əgər həqiqətən də bu təmizləmənin Ukraynadakı uğursuzluq problemi ilə bağlı sırf çəkişmələrdən kənara çıxdığını görsək, o zaman sistem həqiqətən də göstərəcək ki, çox da stabil deyil.
Ancaq hər şey Ukraynanın uğursuzluğuna görə məsuliyyət daşıyanların axtarışı ilə başa çatarsa (və bu, bu günə qədər göz qabağındadır), onda düşünürəm ki, bu, heç bir şəkildə 1937-ci ilə qədər inkişaf etməyəcək və Rusiyadakı vəziyyəti tarazlıqdan çıxara bilməyəcək.
Məsələ burasındadır ki, Putin məxfi xidmətlərdən, kəşfiyyatdan, casusluqdan gəlib və bu mənada onda belə bir hiss var ki, zəncirdən çıxarılan istənilən şəxs bütün casus şəbəkəsini, uzun müddət qurulan bütün sistemi çökdürə bilər. Əgər Putin hərbi general olsaydı, bu, baş verməzdi - hərbçilər başa düşürlər ki, istənilən zabiti öldürmək olar və onu başqa hər hansı biri əvəz edəcək. Bayrağı götür və irəli get.
Amma kəşfiyyatçının psixologiyası elədir ki, insanları, kadrları səpələmir, güvəndiyi insanları özlərindən uzaqlaşdırmır, hətta səhv edənlər belə, cəzalandırılmır. Ona görə də hesab edirəm ki, bu, nadir haldır, amma Putinin 20 ildən artıq hakimiyyəti dövründə 37-ci il olmayıb və buna işarə də olmayıb. İndi nə olursa olsun, belə olacağını düşünmürəm. Yəni siyasi opponentlərə qarşı repressiyalar davam edəcək, ancaq repressiya yaxın çevrə daxilində başlamayacaq”.