Deputat qanunvericilikdən çıxış edir, amma başqa bir çıxış yolu da var
Martın 27-də Kiyev yaxınlığında həlak olan snayper Elnur Həsənov ötən bazar günü ailəsinin yaşadığı Goranboy rayonunda torpağa tapşırılıb. Həsənovun cənazəsi Azərbaycana gətirilərək ailəsinə təhvil verilib. Ukraynada isə Azərbaycanın himninin Ukrayna dilində səsləndirildiyi Ə.Həsənovla təntənəli vida mərasimi keçirilib.
Elnur Həsənov “Alik” adı ilə tanınan “Karpat Sıç” könüllü batalyonunun tərkibində İrpen istiqamətində döyüşüb. Qeyd etmək lazımdır ki, o, 44 günlük Vətən müharibəsinin də iştirakçısı olub.
Ukrayana Azərbaycanlılarının Birləşmiş Diasporunun (UABD) rəhbəri Hikmət Cavadovun AYNA-ya dediyinə görə, Ukraynanın suverenliyi və ərazi bütövlüyü uğrunda gedən döyüşlərdə azərbaycanlıların həlak olması faktı birinci dəfə deyil: “Bu günlərdə Rüstəm İsmayıl oğlu İsmayılov qəhrəmancasına həlak olub. Bundan başqa, A0693 saylı hərbi hissənin motoatıcı taborunun atəşə dəstək tank əleyhinə tağımının 2-ci tank əleyhinə bölüyünün böyük operatoru, baş əsgər Alxaslı Naib Əli ötən il noyabrın 26-da cəbhədə snayper gülləsindən dünyasını dəyişib. Azərbaycanda anadan olub, Xarkovda yaşayıb. 2018-ci ildə hərbi xidmətə gedib, ikinci Vətənini müdafiə edib”.
UABD-nin sədri xatırladıb ki, bundan əvvəl Ukrayna uğrunda gedən döyüşlərdə Yolçu Əliyev və Fariz İbrahimov, çavuş Sahib Atakişiyev və kapitan İlqar Bağırov şəhid olublar: “Bəli, Ukraynada doğulmuş və ya bu ölkədə müxtəlif müddətlərdə yaşayan azərbaycanlıların çoxu rus işğalçılarına qarşı çıxır. Onlar bizim və sizin azadlığınız üçün vuruşurlar. Necə ki, ukraynalılar vaxtilə Azərbaycanın azadlığı, müstəqilliyi və ərazi bütövlüyü uğrunda vuruşublar”.
Həmsöhbətimizin sözlərinə görə, bir neçə gün əvvəl Azərbaycanın bu ukraynalı qəhrəmanlarından birinin ölümü ilə bağlı faciəli xəbərlər gəlib: “Günahkar dünyamızı pilot Leonid Kravetsi tərk etdi. O, Xocalı soyqırımı ilə bağlı rəsmi Bakıya məlumat verən ilk pilot olub. Çingiz Mustafayevi və hərbçiləri bu ağır cinayətin törədildiyi yerə aparan da o olub. Bu, həqiqətən də qəhrəmanlıq idi”.
“Biz Viktor Sereginin qəhrəmanlığını da xatırlayırıq. Bildiyiniz kimi, 1992-ci il yanvarın 28-də saat 16:20-də onun idarə etdiyi, göyərtəsində 47 sərnişin olan mülki Mi-8 helikopteri Ermənistan tərəfindən atılan “Stinger” termal raketi ilə vurulub. Havada baş verən partlayışdan və salonda baş verən yanğından sonra Seregin helikopteri Şuşa şəhərinin yaşayış massivlərindən uzağa, teleqüllə ərazisinə yönəldə bilib. O, ekipaj və sərnişinlərlə birlikdə həlak olub. Viktor Seregin Bakıda Şəhidlər Xiyabanında dəfn edilib, ölümündən sonra Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı adına layiq görülüb. Bu günlərdə Xarkovdan Kişinyova təxliyə edilmiş, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Viktor Sereginin dul arvadı və qızı - Qalina Mixaylovna Seregina və Oksana Viktorovna Dumenko Bakıya uçdular. Biz bütün qəhrəmanlarımızın xatirəsini ehtiramla yad edirik, hörmətlə anırıq və bundan sonra da yaşadacağıq. Ukrayna uğrunda döyüşlərdə canlarından keçmiş azərbaycanlılar kimi. Ruhları şad olsun”, - deyə H.Cavadov vurğulayıb.
Düzdür, bu məsələyə başqa bir baxış da var. Azərbaycanda Rusiya-Ukrayna hadisələrində iştirak edən azərbaycanlılar cəzalandırılacaq. Bu sözləri Milli Məclisin üzvü Fazil Mustafa deyib. Eyni zamanda, onun sözlərinə görə, əgər azərbaycanlı Rusiya və ya Ukrayna vətəndaşıdırsa, bu ölkələrin qanunlarına uyğun olaraq orduya çağırılıbsa və ya könüllü dəstələrdə döyüşürsə, o, Azərbaycan Respublikasının qanunları ilə heç bir məsuliyyət daşımır.
“Lakin əgər şəxs Azərbaycan vətəndaşıdırsa və müvafiq olaraq başqa ölkənin ordusuna və ya könüllü birləşmələrinə qoşulubsa, cavabdehlik daşıyır”, - deyə deputat yerli mətbuata müsahibəsində bildirib.
Əməkdaşımızla söhbətində isə Mustafa qeyd edib ki, döyüşənlərə, şəraitdən asılı olaraq, Cinayət Məcəlləsinin müxtəlif maddələri aid edilə bilər: “Amma ümumilikdə bu, ağır cinayətdir və 10 ildən başlayan məhkumluq cəzası nəzərdə tutulur”.
Göründüyü kimi, deputat problemə şəxsi münasibətini bildirməyib. O, sadəcə olaraq ölkədə mövcud qanunlara işarə edərək, bunu qısaca qeyd edib. Amma burada qanunlarla yanaşı, mövcud reallıqlar da var.
Onlar elədirlər ki, həqiqətən də, yüzlərlə etnik azərbaycanlı indi əllərində silah rus işğalçılarına qarşı çıxırlar. Üstəlik, həm Azərbaycan vətəndaşı olan Ukrayna vətəndaşları, həm də “şəhadətnamə”, yəni müvəqqəti və ya daimi yaşamaq hüququ verən sənəd əsasında Ukraynada yaşayan Azərbaycan vətəndaşları var.
İkinci kateqoriyaya aid olanların Ukraynada ailələri, evləri, dostları və tanışları var. Onlar Ukraynanı həqiqətən ikinci vətənləri hesab edirlər və rus işğalçılarının hücumu zamanı onu müdafiə etməyə bilməzlər. Bu halda, qanunların tətbiqi üçün məhdudiyyət müddətinin olmadığını da nəzərə alsaq, necə olmalıdır? Yəni, ölkəmizin vətəndaşı statusunda Ukrayna uğrunda döyüşmüş, sonradan Ukrayna vətəndaşlığını qəbul etmiş azərbaycanlı qanunun tələbinə uyğun olaraq Azərbaycanda cinayət məsuliyyətinə cəlb oluna bilər.
Mən bu vəziyyətdən yalnız bir çıxış yolu görürəm: ölkəmizin pasportu ilə Ukrayna uğrunda döyüşənlərin Azərbaycan vətəndaşlığından çıxması üçün sürətləndirilmiş prosedur. Üstəlik, əslində bu, o qədər də mürəkkəb prosedur deyil. Eyni zamanda həm Azərbaycan, həm də Ukrayna pasportlarına sahib olanların sayının çox olduğunu demirəm. Baxmayaraq ki, qanun buna da imkan vermir.