Rəsmi İrəvan 44 günlük müharibədən əvvəlki mövqeyində qalır – bir fərqlə
Bu, bir lakmus testidir. Azərbaycan hələ də erməni separatçılarından azad edilməyən Xankəndidə baş verənləri yaxından izləyir. Xatırladım ki, Şərqi Zəngəzur və Qarabağ iqtisadi zonaları Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 7 iyul 2021-ci il tarixli sərəncamı ilə yaradılıb. Bu ərazi Azərbaycanın ayrılmaz hissəsidir. Əlbəttə ki, Xankəndi də!
Amma Azərbaycan bayrağının hələ qaldırılmadığı ərazidə "Artsax Respublikası Günü"nə həsr olunmuş tədbirlərin keçirilməsi hiddət doğurur. Qarabağ ermənilərini su və lazım olan hər şeylə təmin etməyi öhdəsinə götürmüş rus sülhməramlılarının orada baş verənlərin qarşısını almaq üçün hər cür imkanı var. Amma bu edilmədi və edilmir. Xankəndidə bu və ya digər formada təxribatçı tədbirlər keçirildi.
Və rahat şəkildə Xankəndini gəzən Qarabağ separatçılarının başçısı Arayik Arutunyan daha bir təxribat xarakterli bəyanat verdi: “Bizim tarixi bir məsuliyyətimiz var: öz vətənimizdə yaşamaq və yaratmaq, milli dəyərlərimizi və beynəlxalq səviyyədə tanınmış hüquqlarımızı rəhbər tutaraq, Artsax Respublikası qurmaq”.
Bu, Azərbaycan qanunlarının birbaşa pozulmasıdır, separatizm maddəsidir. Və rus sülhməramlıları Arutunyana bu cür çıxışlar etməmək barədə xəbərdarlıq edə bilərdi, amma etmədilər. Azərbaycanda hamı bunu gördü və nəticə çıxardı.
Ölkəmiz Ermənistan Xarici İşlər Nazirliyinin növbəti təxribatçı bəyanatından da nəticə çıxardı. Orada "Artsax ermənilərinin fiziki varlıq təhlükəsi ilə üzləşdikləri və Azərbaycanın yurisdiksiyası altında yaşaya bilmədikləri" bildirilir. Yalan - Azərbaycan qanunlarını tanımağa razı olan və bu qanunlarla yaşamaq istəyən Xankəndi erməniləri üçün heç bir təhlükənin olmamasındadır. Qalanları qanunlarımız qarşısında tam şəkildə məsuliyyət daşıyacaqlar, çünki özləri separatizm yoluna qədəm qoyublar. Dünyanın bütün ölkələrində isə separatçılara münasibət eynidir.
“Qarabağ erməniləri Azərbaycanın yurisdiksiyası altında yaşaya bilməzlər” ifadəsinə gəlincə, rəsmi İrəvanın bu mövqeyi onun Xankəndidə yaşayanların seçimini müəyyənləşdirmək imkanından xəbər verir. Və İrəvandan gələn bu seçim sülh istiqamətində deyil, gələcəkdə çətin, bəlkə də yeni hərbi qarşıdurmalar istiqamətində edildi.
Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyanın Xankəndi sakinlərinə ünvanladığı müraciətdə də bu barədə danışılır: “Qarabağ xalqının öz müqəddəratını təyin etmək hüququ danılmazdır. Bu hüquq güc tətbiq etməklə pozula bilməz”.
Və əlavə etdi ki, “bu gün Qarabağ yaralı olsa da, ayaq üstə dayanır və Ermənistanın və bütün ermənilərin tam dəstəyinə və köməyinə malikdir”.
Paşinyanın bu çıxışları İrəvanın Azərbaycana qarşı ərazi iddiası siyasətini davam etdirmək niyyətində olduğunu göstərir. Buna görə də Ermənistan tərəfi öz iradəsi ilə ölkəmizlə sülh müqaviləsi imzalamaq və sərhədlərin delimitasiyası və demarkasiyası prosesinə başlamaq istəmir. Yəni rəsmi İrəvan 44 günlük müharibə başlamazdan əvvəlki təxribatçı mövqelərdə dayanır. Yeganə fərq ondadır ki, indi yalnız Xankəndi və ərazimizin kiçik bir hissəsi onların nəzarətində qalıb.
Və burada Nikol Paşinyanın və ya Ermənistan Prezidenti Armen Sarkisyanın, habelə Ermənistanın xarici işlər naziri Ararat Mirzoyanın Xankəndiyə gəlməməsi o qədər də vacib deyil. Ümumiyyətlə, Ermənistan parlamentinin deputatlarının Xankəndini ziyarət edib-etməməsinin heç bir əhəmiyyəti yoxdur. Gələrlərsə, Laçın dəhlizindən Xankəndinin girişinə nəzarət edən rus sülhməramlıları üçün daha çox sual yaranacaq. Ancaq ölkəmizdə Rusiya sülhmıramlılarına onsuz da əsaslı bir inamsızlıq var.
Şüurlu olaraq və ya başqa səbəblərdən onlara həvalə edilmiş funksiyaların öhdəsindən gəlmədiklərinə dair çoxlu nümunələr var. 10 noyabr 2020-ci il tarixli üçtərəfli bəyanatı nəzərdən keçirin. 4-cü bəndə əsasən, "Rusiya Federasiyasının sülhməramlı kontingenti Ermənistan silahlı qüvvələrinin çıxarılması ilə paralel olaraq yerləşdirilir". Amma bu proses baş vermir. Müntəzəm olaraq görürük ki, əslində rus sülhməramlılarının razılığı ilə və onların arxasından Azərbaycan tərəfinin mövqelərinə necə atəş açılır.
İş o yerə çatdı ki, Azərbaycan Rusiya sülhməramlı qüvvələrinin komandanlığından Ermənistan silahlı qüvvələrinin müvəqqəti yerləşdirildikləri Azərbaycan ərazilərinə qanunsuz yerləşdirilməsinə son qoyulmasını tələb etdi. “Son günlər Ermənistan silahlı qüvvələrinin bölmələri Rusiya sülhməramlılarının müvəqqəti olaraq yerləşdirildiyi Azərbaycan ərazisinə keçərək, üçtərəfli bəyanatı pozaraq, Muxtarkand və Şuşakənd yaxınlığında, Laçın rayonunda, eləcə də Kəlbəcərin şərq hissəsində yeni erməni postları qurublar. Azərbaycan ordusu adekvat tədbirlər görür ki, belə hallara yol verilməsin. Lakin Ermənistan tərəfi vəziyyəti gərginləşdirmək üçün məqsədyönlü şəkildə bu cür təxribatlara əl atır”, - deyə Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi bir müddət əvvəl qeyd etmişdi.
Və bu problemin aradan qaldırılmadığını görürük. Xankəndidə, Rusiya sülhməramlılarının məsuliyyət zonasından keçərək, Ermənistan parlamentinin deputatlarının da Qarabağa gəlişi məlum olarsa, rəsmi Bakı mümkün qədər sərt davranmağa borcludur. Azərbaycan bu şəraitdə, şübhəsiz ki, Qarabağ separatçılarının liderlərini həbs etmək və Xankəndini zorla nəzarətinə qaytarmaq üçün anti-terror əməliyyatı keçirmək hüququnu özündə saxlayır. Rus sülhməramlılarının hazırda orada olması bizi dayandırmamalıdır və dayandıra bilməz. Çünki bura Azərbaycanın ərazisidir.