Paytaxt sakinləri taksi xidmətindən necə “həzz” alır…
Əvvəlcə sizə bir neçə statistik məlumat verim. Belə ki, “Bolt” taksi xidməti Azərbaycanda 2017-ci ildə fəaliyyətə başlayıb. Paytaxt və bölgələrdə işini quran şirkət ölkənin daşımalar bazarında lider mövqe tutur.
“Bolt” sistemində qeydiyyatdan keçmiş sürücülərin dəqiq sayı açıqlanmır, çünki onların bir çoxu platforma ilə çevik əsasda əməkdaşlıq edir, işi digər xidmətlərlə birləşdirərək və ya vaxtaşırı işdən sonra qazanc kimi işləyir. Bununla belə, Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyinin məlumatına görə, Bakıda 28 minə yaxın aktiv taksi sürücüsü var ki, bu da İstanbuldakından çoxdur.
2024-cü ildə Azərbaycan Yerüstü Nəqliyyatı Agentliyi (AYNA) tərəfindən taksi fəaliyyəti ilə məşğul olan 13 513 sahibkara lisenziya və taksi minik avtomobilləri üçün 21 620 buraxılış kartı verilib. Təlimləri 34 198-ə yaxın taksi sürücüsü bitirib.
Bunlar rəqəmlərdir. İndi isə Bakıda taksi sürücüləri ilə real qarşılaşmalardan danışaq.
Sadəcə olaraq digər taksi xidmətlərindən istifadə etmədiyim üçün qəsdən “Bolt” xidmətini seçdim. Qiymətlərdən başlayaq. Kiminsə, nədənsə, Bakıda taksilərin çox ucuz olması fikri ağlına gəldi. Ancaq bu, hara ilə müqayisə etdiyinizdən asılıdır. Bəli, inkişaf etmiş kapitalizm adlanan ölkələrdə taksi qiymətləri doğrudan da bahadır. Bunu şəxsi təcrübəmə əsaslanaraq deyirəm. Belə ki, Barselonada taksi ilə Bakıxanov qəsəbəsindəki “Akkord” evlərindən Bayıl dairəsinə qədər olan yola bərabər məsafə, təxminən 80 manata başa gələcək. Bakıda “Bolt” xidməti ilə taksi çağırmaqla eyni məsafəni 12-13 manata qət edəcəksiniz. Amma Kiyevdə eyni “Bolt” xidmətindən istifadə edərək, eyni məsafəni asanlıqla daha ucuz - 8-10 manata qət edə bilərsiniz.
Bəli, hər şey günün vaxtından və tıxacdan asılıdır, lakin bu misal Bakı taksisində gediş-gəlişin ucuzluğu məsələsində hər şeyin o qədər də aydın olmadığını başa düşmək üçün verilib. Mən hələ bizim qiymətləri Qahirə və ya Mumbaydakı qiymətlərlə müqayisə etməmişəm. Orada hər şey realdır və çox ucuzdur. Amma mənim hekayəm təkcə qiymətlərlə bağlı deyil, həm də xidmətlə bağlıdır.
“Bolt” xidməti vasitəsilə çağırılan taksinin gözləmə müddəti ilə başlayacağam. Təcrübə göstərdi ki, burada da hər şey seçdiyiniz tarifdən asılıdır – “Ekonom”, “Bolt” və ya “Komfort”. Təcrübə göstərir ki, qənaət (ekonom) tarifinə uyğun çağırılan taksi ümumiyyətlə gəlməyə bilər. Onun telefonu artıq seçilmiş marşrut üzrə taksi sürücüsünün seçildiyini göstərsə də, sərnişin “səfəri ləğv et, qardaş” sözünü eşidə bilər. Amma taksi sürücüsü əslində “Bolt” xidmətinin göstərdiyi qiymətə sizi göstərilən marşrutla aparmağın sərfəli olmadığından şikayətlənir. Taksi sürücüsünün özü üçün səfəri ləğv etmək sərfəli deyil, belə olan halda reytinqi aşağı düşür. Belə ki, o, taksi çağıran şəxsdən səfəri ləğv etməyi xahiş edir.
“Bolt” tarifinə uyğun olaraq taksi gözləyərkən də oxşar vəziyyət yarana bilər. Ancaq taksi sürücüləri yuxarıda göstərilən iki tarifə uyğun olaraq səfərlərdən imtina etməsələr də, onları gözləmək çox uzun çəkə bilər. Hansı ki, bu, heç də həmişə sərnişinlərə uyğun gəlmir. Üstəlik, onları başqa bir sürpriz gözləyir. Sərnişin yerində maşına mindikdən sonra da qəflətən taksi sürücüsü səfəri ləğv etməyi xahiş edə bilər. Bəli, siz göstərilən marşrutla gedəcəksiniz, lakin taksi sürücüsünə sifariş məbləğinin 10-21 faizinə qənaət edəcəksiniz – bu məbləğ hər səfər üçün tutulur.
Gördüyümüz kimi, belə çıxır ki, harasa tələsənlər yalnız “Komfort” tarifindən istifadə etməli olurlar. Bəs, bu halda səfər doğurdanmı komfortdur? Yumşaq desək, həmişə deyil. Avtomobilin özü yeni, bahalı ola bilər. Amma burada sərnişinin də sürücü baxımından bəxti gətirməlidir. Demək istədiyim odur ki, taksi sürücüsü tələsik olmaya bilər və sürəti artırmaq üçün heç bir eyham və ya açıq tələblər ona təsir etməyəcək. Faytonla gəzinti kimi ləng gəzinti "işgəncəsi" yaşayacaqsınız.
“Qarşıda tıxac olarsa, orada ilişib qalacağıqsa, niyə sürəti artırmalıyam?” kimi bir “arqumenti” sizə avtomobildə rahat gəzməsinə, guya, eyni tariflə təminat verilən taksi sürücüsü təqdim edə bilər. Eyni zamanda, istənilən tarifə uyğun və istənilən xidmət vasitəsilə çağırılan Bakı taksisinə minməyə daxildir: taksi sürücüsünün güzgüdə dəfələrlə üzünə heyran olması, salonda yüksək səsli musiqi, taksi sürücüsü ilə təkrar telefon danışıqları, onun dostlarına və qohumlarına səsli mesajlar göndərməsi, taksi sürücüsünün həyatının çətinliyi və müxtəlif səviyyəli məmurlardan bildiyi ayağı hekayələr.
Bütün bunlar Bakı taksisinə minməyi çox əyləncəli bir səyahətə çevirir. Müxtəlif ölkələrdən gələn turistlər bunu haradasa və bir şəkildə bəyənə bilər - xüsusilə belə müdaxiləli xidmət səfər zamanı yalnız bir neçə dəfə baş verəcəksə.
Bəs, həftədə dəfələrlə taksidən istifadə etməyə məcbur olan Bakı sakinləri nə etməlidir? Belə hallarda tövsiyə edildiyi kimi, "a" nöqtəsindən "b" nöqtəsinə getmək üçün alternativ variantlar axtarın. Amma məsələ burasındadır ki, bu alternativ variantlar (avtobus, metro, piyada) da öz özəl “ləzzətləri” ilə doludur.