Bu məlumatları kimlər və niyə tirajlayırlar?
Son zamanlar nüfuzlu Qərb mediasında heyrətamiz tendensiya müşahidə olunur. Məsələn, Britaniyanın məşhur “The Telegraph” qəzeti Volodimir Zelenski ilə Ukrayna hərbçiləri arasında parçalanmadan yazır. Səbəb kimi də Rusiya ilə münaqişənin dalana dirənməsi göstərilir.
“Dayanmış hücumlar fonunda Ukraynanın siyasi və hərbi rəhbərliyi arasında adətən gizli qalan gərginlik artıq ictimaiyyətə məlum olub. Bu, hətta keçən fevralda başlanan genişmiqyaslı işğaldan sonra Ukraynanın müdafiəsinə inadla rəhbərlik edən Zelenskinin də “çat verməyə” başlaya biləcəyinə işarədir”, - deyə məqalədə bildirilir.
Qeyd olunur ki, Zelenski həmçinin döyüşlərin “dalan nöqtəyə” çatdığını deyən general Valeri Zalujnını açıq şəkildə danlayıb: “Bu həftənin əvvəlindəki çıxışında Ukrayna Prezidenti deyib: “İndi hər kəs öz səylərini ölkənin müdafiəsinə cəmləməlidir. Gücünüzü toplayın və özünüzdən razı olmayın, daxili çəkişmələrdə və ya digər problemlərdə boğulmayın”. O, fikir ayrılıqlarının ölkə üçün dəhşətli nəticələr doğuracağı barədə xəbərdarlıq edib. Prezidentin baş köməkçiləri söz savaşına qoşularaq, general Zalujnının dalana dirənməsi ilə bağlı bəyanatlarının yalnız “təcavüzkarın işini asanlaşdırdığını” və Kiyevin qərbli tərəfdarları arasında “çaxnaşma” yaratdığını vurğulayırlar”.
“Siyasətçilərin hədsiz nikbin baxışları ilə bağlı daha əvvəl mübahisə iddialarına baxmayaraq, ordu və mülki rəhbərlik arasında parçalanma 20 aydan sonra davam edir. Son beş ayda gedən döyüşlərdə Ukrayna işğal olunan ərazisinin yalnız kiçik bir hissəsini azad edib, Rusiya isə hələ də ölkə ərazisinin beşdə birinə nəzarət edir. Rəsmilər qorxurlar ki, görünən dalana dirəniş Qərb müttəfiqlərini Rusiya ilə sülh danışıqları üçün təzyiqi artırmağa və onları müharibənin dayandırılması müqabilində əraziləri təslim etməyə məcbur edə bilər. Kiyevdə bəziləri, o cümlədən cənab Zelenski daha çox narahatdır ki, müharibənin dondurulması ilə bağlı təsəvvür beynəlxalq diqqətin Ukraynadan yayınmasına səbəb ola bilər, xüsusən də İsrail ilə HƏMAS arasındakı müharibə Yaxın Şərqdə regional münaqişəyə çevrilmək təhlükəsi yartdığı bir zamanda”, - deyə nəşr yazır.
Ukraynalı general Zalujnı əksər hallarda toxunulmaz hesab olunur. Populyarlığına görə Ukrayna ordusunun baş komandiri hazırkı Prezidentə potensial siyasi rəqib kimi görünür, lakin Zalujnı bu istiqamətdə heç bir niyyətinin olmadığını bəyan edib. Lakin Prezident onun müavinlərindən birini - xüsusi təyinatlı qüvvələrin rəisini işdən çıxarıb. General-mayor Viktor Xorenko “Ukrayinskaya Pravda”ya deyib ki, o, niyə işdən çıxarıldığını bilmir və bu barədə mediadan öyrənib. General Zalujnı da bu qərardan məəttəl qalıb və “bunu izah edə bilmirəm” deyib.
Ukraynanın yeni təyin olunmuş müdafiə naziri Rustem Umerov Xorenkonun işdən çıxarılmasını tövsiyə etdiyini, lakin bunun səbəbini izah edə bilməyəcəyini, çünki bunun düşmənə Ukraynanı zəiflətmək üçün əsas verəcəyini qeyd edib.
Göründüyü kimi, Qərb media qurumları bu tipli məlumatları son günlər həvəslə tirajlayır. Amerikanın “Daily Beast” xəbər və analitik nəşri yazır ki, cəbhələrdə uğur əldə edilməməsi və xaricdən silah və pul yardımının azalması fonunda Ukrayna qoşunlarında məğlubiyyət əhval-ruhiyyəsi artır: “Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin (USQ) hərbi qulluqçuları Qərbin dəstəyinin zəifləməsi səbəbindən Lvova qədər geri çəkilmək ehtimalından ehtiyat edirlər. USQ-nin bir döyüşçüsünün jurnalistlərə izah etdiyi kimi, bu qorxular birbaşa Ukraynanın hazırda özünü silah və sursatla müstəqil şəkildə təmin edə bilməməsi ilə bağlıdır: “ABŞ və digərlərinin dəstəyi olmasa, düşmən qoşunları bütün cəbhələrdə irəliləsə, geri çəkilməyə məcbur olacağıq. Bizim tərəfdaşlarımız var və onlardan kömək alacağıq, amma bu, çox az olacaq, ya da müharibə Lvova çatacaq””.
Materialda həmçinin göstərilir ki, cəbhənin bir sıra sektorlarında Ukrayna hərbçiləri artıq sursatdan istifadəni məhdudlaşdırmağa məcburdurlar: “Onlar Qərbin İsrailə fəal şəkildə yardım etdiyi Yaxın Şərq münaqişəsinin kəskinləşəcəyi təqdirdə bu tendensiyanın daha da pisləşəcəyindən ehtiyat edirlər”.
Belə xəbərlər haqqında nə demək olar? Nəyi göstərirlər? Bunlar real problemlərlə bağlı siqnallardır, yoxsa Qərb mediası vasitəsilə məharətlə təqdim edilmiş Rusiya təbliğatı? Ukraynanın maraqlarına bir növ informasiya hücumu dalğası varmı?
AYNA mövzunu tanınmış ukraynalı ekspertlərlə müzakirə edib.
“Doktrina” Siyasi Araşdırmalar Mərkəzinin təhlükəsizlik departamentinin rəhbəri Qleb Parfyonov:
“Cənubda hücumdan sonra bədbinlik dalğası təbiidir. Ancaq birbaşa Lvova qədər çəkilmək haqqında danışırıqsa, əlbəttə yox. Cəbhə müdafiə baxımından sabitdir və hətta Avdeyevka kimi ərazilərdə də ruslar ciddi irəliləyişlər əldə etmirlər. Bu da nədənsə xəbər verir.
Hər hansı bir dövlətdə müharibə zamanı siyasi və hərbi strategiya münaqişəsi olur və bu da normal haldır. Bunun cəmiyyətlə müzakirə olunması uzunmüddətli perspektivdə vahid strategiya və modelin işlənib hazırlanması baxımından müsbət tendensiyalar gətirə bilər.
Ayrı-ayrılıqda qeyd etmək lazımdır ki, Rusiya təbliğatı daha mürəkkəb və təhlükəli hala gəlib. Süni intellekt texnologiyalarının istifadəsi həm yüksək səviyyəli insanlara zəng etməyə, həm də insan səsindən istifadə edərək açıq saxtakarlıq etməyə imkan verir.
Məsələn, bu yaxınlarda Zalujnı adından yayılan feyk xəbər kimi. Ona görə də bunu Rusiyanın ciddi informasiya hücumu kimi xarakterizə edərdim. Məqsəd həm Ukraynanın özündə, həm də tərəfdaşlar arasında vəziyyətin sabitliyini pozmaqdır ki, onlar yardıma və mümkün perspektivlərə inamlarını itirsinlər”.
Jurnalist və bloger Roman Tsımbalyuk:
“İsraillə bütün bu paralellərin heç bir mənası yoxdur. Qərbdə Ukraynaya kömək etmək və ya kömək etməmək barədə müzakirələrin getməsi başadüşüləndir. Bu, o deməkdir ki, bütün bu məğlubiyyət hissləri fonunda yardımlar azalacaq.
Yaxşı, kömək azalacaq, müdafiəyə oturacağıq, amma kömək olsa, hücuma keçəcəyik. Bu, başadüşüləndir. Qərb silahları və sursatları olmasa, biz qalib gələ bilmərik – burada nə vətənə xəyanət var, nə də qələbə. Sadəcə Rusiyaya və onun hərbi-iqtisadi potensialına, bir də bizə baxın.
Yəni hər şey bir-biri ilə çox bağlıdır. Ona görə də hesab edirəm ki, Qərb dünyası təbii ki, o mənada maraqlıdır, amma hər şey siyasi qərarlardan asılıdır. Hələlik Avropa dirnəniş göstərir, sonrasına baxarıq. ABŞ-ın da bir gün bu mövzuda bütün mübahisələrini dayandıracağını düşünürəm.
Zalujnı ilə Zelenski arasında savaşa gəlincə, əslində heç bir savaş yoxdur. Bu, həm də obyektiv siyasi prosesdir. Nədənsə hamı yayda irəliləyəcəyimizi gözləyirdi, baxmayaraq ki, bütün hesablamalara görə bunun çətin mümkün olacağı aydın idi.
İndi isə birdən hamı faktdan sonra bu haqda danışmağa başladı. Yayda xəbərdarlıq etmişdim ki, genişmiqyaslı hücum üçün döyüş təyyarələrini gözləmək lazımdır. Amma bu, həm də siyasi qərardır. Və yenə də bizi ruhlandırırdılar: gəl, irəli, irəli get. Sonrası necə olacaq, yaşayarıq, görərik”.