Belə bir vəziyyətdə nəinki kənardakını bura gətirmək, heç burdakını burda saxlamaq mümkün deyil
Bugünlərdə Milli Məclisin Səhiyyə komitəsinin iclası keçirilib, orada tibb ilə, daha doğrusu, onun bölmələrindən biri olan farmakologiya ilə bağlı məsələlər və təkliflər saatlarla müzakirə olunub. Bununla yanaşı, bir gün əvvəl Bakıda dünya azərbaycanlı həkimlərinin 1-ci simpoziumu keçirilib. Tədbirdə iştirak edən TƏBİB-in İdarə Heyətinin sədri Vüqar Qurbanov bir neçə maraqlı təkliflə çıxış edib, lakin biz yalnız birinə diqqət yetirəcəyik.
“Biz istəməzdik ki, vətəndaşlarımız xarici ölkələrdə tibbi yardım alsınlar. Azərbaycan vətəndaşlarının müalicə üçün xaricə getməsini istəmirik. Biz istəyirik ki, xaricdən tibbi xidmət üçün Azərbaycana gəlsinlər. Bunun üçün savadlı kadrlarla yaxşı təchiz olunmuş tibb ocaqlarımız var. Bu işlər paralel olaraq aparılacaq. Biz həkimlərimizi, tibb müəssisələrimizi dünyaya təqdim etməliyik”, - deyə o bildirib.
Cənab Qurbanov, Allah arzunuzu reallaşdırsın. Gəlin etiraf edək ki, çox yaxşı arzudur, amma... Təkcə istəklə, necə deyərlər, uzağa gedə bilməzsiniz. Bu arzunun reallaşması effektiv tədbirlər kompleksindən irəli gələn müvafiq şəraitin yaradılmasını tələb edir.
Yəni problemə sondan deyil, əvvəldən - mənbəyindən yanaşaraq həll etmək lazımdır. Problemin mənşəyi isə, ilk növbədə, bu gün Azərbaycanda axsaq olan təhsil sistemindədir. Özü də hər iki ayağından axsaq olan.
Buna baxmayaraq, hətta birtəhər məktəb sertifikatı alan "ortabablar" da özlərini ölkənin ən nüfuzlu universitetlərinə birtəhər salmağa (yəni, qəbul olmağa deyil) çalışırlar. Bilik hesabına deyil, necə olduğunu özünüz başa düşürsünüz.
Bu ali məktəblərdən biri də, şübhəsiz ki, Azərbaycan Tibb Universitetidir. Sovet dövründən Bakı Dövlət Universiteti (hüquq fakültəsi) kimi tibb universiteti də “blatnoy” sayılırdı. Bu gün, hətta onilliklər keçsə də, bu istiqamətdə beyinlərdə çox az dəyişiklik var.
Nəticə etibarı ilə tibb fakültəsini bitirənlərin əhəmiyyətli bir hissəsinin tibdən bir çörəkçinin memarlıqdan anladığı kimi anlayır. İndiyə qədər sağ qalmağımız isə 2000-ci illərin ortalarına qədər Ali məktəbi bitirmiş vicdanlı, çalışqan və savadlı insanların, həm də köhnə tibb məktəbinin nümayəndələrinin xidmətləridir.
Təəssüf ki, bu məsələdə vəziyyət qənaətbaəxş deyil. Əlimizi ürəyimizin üstünə qoyaraq deyə bilərik: əsl yüksək ixtisaslı həkimin maaşı işinə uyğun gəlmir. Obrazlı desək, iş 100 manatlıqdır, amma qəpik-quruş verirlər. Yəni həkimlər stimullaşdırılmalıdır. Entuziazm, altruizm öz yerində, amma həkim də yemək yeməlidir. Heç olmasa, hərdənbir.
Bu sahədə ikinci mühüm problem həkimin 65 yaşı tamam olan kimi pensiyaya göndərilməsi ilə bağlıdır. Amma əhalinin sağlamlığı məhz bu savadlı, yüksək təcrübəli həkimlərin çiyinlərində dayanıb. Bəli, gənclər hər yerdə bizim üçün əzizdir, onlara yol açmaq lazımdır, amma yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, faiz baxımından yaxşı gənc həkimlər o qədər də çox deyil. Və belə bir vəziyyətdə təcrübəli həkimləri təqaüdə göndərmək yerli təbabətin “ayağına güllə vurmaq”la eynidir.
Bəli, aydındır ki, qanun qanundur və vətəndaşlar müəyyən yaşa çatdıqdan sonra pensiyaya çıxmalıdırlar. Ancaq hər qayda üçün istisnalar var. Necə olur ki, lazım olmayan yerdə biz çəkinmədən, başqalarına fayda vermədən qanunu pozuruq, amma bu nəcib işdə güzəştə gedə bilmirik?
Həm də yaş göstərici deyil. Buna əmin olmaq üçün bir neçə, lakin kifayət qədər tutarlı bir misal çəkmək kifayətdir. Məsələn: xəstəsi Azərbaycanın eks-prezidenti Heydər Əliyev olan dünya şöhrətli amerikalı kardioloq həkimlik fəaliyyətini kifayət qədər yaşlı vaxtında da davam etdirmiş və 2008-ci ildə, 100 yaşında vəfat etmiş Maykl Debeyki.
Yaxud türkiyəli pediatr İhsan Doğramacı da az qala ömrünün sonuna kimi xəstələrə tibbi xidmət göstərməyə davam etdi. Və belə misallar çoxdur.
Və söylənilənlər yalnız bir neçə şərtdir, onlara riayət etmək bəlkə də problemi həll etməyə kömək edəcək. Onda vətəndaşlarımız xaricə müalicəyə getməyəcək, xarici xəstələr Azərbaycana gələcək. Söylənilənlər reallşana qədər isə cənab Qurbanovun gözəl arzuları yalnız bir arzu olaraq qalır...