Avropa şirkətlərinə Rusiyadan kənarda SPFS istifadə edənlərə ona qoşulmaq və əməliyyatlar aparmaq qadağan ediləcək
14-cü sanksiyalar paketində Avropa İttifaqı xarici banklara Rusiya ilə bəzi əməliyyatların həyata keçirildiyi “Rus SWIFT” - Maliyyə Mesajlarının Köçürmə Sisteminin (SPFS) istifadəsini qadağan etmək hədəsini yerinə yetirib. AYNA xəbər verir ki, bu barədə “The Moscow Times”in məlumatında qeyd olunub.
Bildirilib ki, Avropa şirkətlərinə Rusiyadan kənarda SPFS istifadə edənlərə ona qoşulmaq və əməliyyatlar aparmaq qadağan ediləcək. Əslində bu, qanunu pozanların Avropa maliyyə sistemindən kənarlaşdırılması deməkdir.
Mərkəzi Bank “Rus SWIFT”ini 2014-cü ildə Krımın ilhaqına görə ilk sanksiyalardan sonra yaradıb. Daha sonra Mərkəzi Bank daha ciddi sanksiyalar zamanı ödənişləri təmin edəcək alternativ hesablaşma infrastrukturu qurmağa başlayıb. Mərkəzi Bankın milli ödəniş sistemi departamentinin direktoru Alla Bakina bildirib ki, bu, ilkin olaraq ehtiyat kimi nəzərdə tutulub. Lakin Ukraynaya qarşı tammiqyaslı müharibə başlayandan sonra onu əsas etmək lazım idi: 2023-cü ilin oktyabr ayından etibarən Rusiya banklarından bütün daxili ödənişləri SPFS vasitəsilə həyata keçirmək tələb olunur.
Buna xarici iştirakçılar da qoşula bilər. Mərkəzi Bankın məlumatına görə, ilin əvvəlində SPFS-in 556 rus və xarici istifadəçisi olub. Bunlardan 159-u 20 ölkədən xarici, o cümlədən 58 bankdır.
“Bloomberg” mənbələrə istinadən xəbər verir ki, onların arasında Çin, Belarus, Ermənistan, Tacikistan və Qazaxıstan bankları var.
“Xarici iştirakçılar tərəfindən SPFS-ə böyük maraq qalmaqdadır”, – Mərkəzi Bankın illik hesabatında bildirilir.
“Ödənişlərin vaxtında və koordinasiyalı şəkildə milli valyutalara köçürülməsi sayəsində qarşılıqlı ticarət və investisiyalar üçüncü ölkələrin mənfi təsirindən etibarlı şəkildə qorunur”, Rusiya Prezidenti Vladimir Putin may ayında Pekinə səfəri zamanı Çin lideri Si Cinpinlə danışıqlarda bildirmişdi.
Əslində isə problemlər var və bu, ciddi problemlərdir. O cümlədən Çin bankları ilə hesablaşmalarda və Putinin səfərinin onların həllinə kömək edəcəyinə dair biznes ümidləri hələ də özünü doğrultmayıb. Mərkəzi Bank daim xarici ticarət ödənişlərində, xüsusən də idxalla bağlı problemlərdən danışır. Bank Rusiya maliyyə sektorunun əsas zəifliklərindən biri kimi “dost” ölkələr də daxil olmaqla, artan sanksiya təzyiqini müəyyən edib.
Rusiya hakimiyyəti, Moskva birjasında dollar və avro ilə ticarətin dayandırılmasına səbəb olan sanksiyalarda olduğu kimi, SPFS-nin onların nəzərində olduğunu çoxdan anlayıb. Putin daha bir “SWIFT analoqu”nun yaradılmasını əmr edib: “Wildberries” bazarı ilə Rusiyanın ən böyük xarici reklam operatoru “Russ”un birləşməsi çərçivəsində şirkətlərin özləri kimi təkcə “yüksək texnologiyalı rəqəmsal ticarət platforması” yaratmaq planlaşdırılır. O, SWIFT beynəlxalq bank ödəniş sisteminin əvəzedicisi ola bilər. Layihəyə Prezident Administrasiyası rəhbərinin müavini Maksim Oreşkin rəhbərlik edəcək.
Lakin Aİ bu məsələdə fəallıq göstərdi. Yeni sanksiyalar təkcə SPFS-ə deyil, həm də istənilən “ekvivalent ixtisaslaşmış maliyyə mesajlaşma xidmətlərinə” şamil ediləcək.
Rusiya xarici ticarət şirkətləri SPFS-in itirilməsindən hələ çox narahat deyillər. Agentlik xidmətləri göstərən şirkətin rəhbəri deyir: "Mən şəxsən Aİ ilə işləyən Rusiya xarici ticarət iştirakçılarını öz hesablamalarında SPFS-dən istifadə edəcəklərinə inanmıram. Hələ də SWIFT vasitəsilə birbaşa avro ilə ödəniş etməyi bacaran oyunçular var və ödənişlərin əsas hissəsi üçüncü ölkələr və agentlər vasitəsilə həyata keçirilir”.
Onun fikrincə, Rusiyadan rubl qəbul edən Türkiyə ilə hesablaşmalar böyük ehtimalla risk altında olacaq. Amma Türkiyə banklarının yeni sanksiyaları necə şərh edəcəyi hələlik bəlli deyil.
Bundan əlavə, sanksiyaların artıq SPFS ilə əlaqəsi olanlara təsir edib-etməyəcəyi hələ aydın deyil.
“The Moscow Times”ın həmsöhbəti deyib: “Sənədin mətnindən belə görünür ki, söhbət yalnız yeni əlaqələrə qadağadan gedir. Çinlə işləyən idxalçılar da ümid edirlər ki, hələlik bu onunla hesablaşmalara təsir etməyəcək”.