DGK-nın mövqeyi ekspertlər və vətəndaşlar tərəfindən birmənalı qarşılanmır
Dövlət Gömrük Komitəsinin (DGK) sədri Şahin Bağırov gömrükdən yayınma hallarına qarşı mübarizə sahəsində maarifləndirici tədbirlərin gücləndirilməsini təklif edir. DGK rəhbəri bu təşəbbüslə “Rəqəmsal Gömrük və Media” görüşündə çıxış edib.
Onun fikrincə, insanlar çox vaxt asanlıqla şəxsi ehtiyaclarına pul xərcləyirlər, lakin məcburi gömrük rüsumlarına görə zəhmətlə qazandıqları pulları ayırmaq istəmirlər: “Ona görə də maarifləndirmə işinin gücləndirilməsi vacibdir. Xaricdən mal gətirənlər başa düşməlidirlər ki, onların ödəmələri respublikanın ümumi rifahına töhfədir. Bu baxımdan medianın da rolu son dərəcə vacibdir”.
Sədr gömrük rüsumlarına məsuliyyətli münasibətin tərəfdarı olaraq belə arqumentlər gətirir: "Vətəndaşların mal gətirərkən ödədikləri vəsaitlər son nəticədə dövlət xidmətləri şəklində onlara qaytarılır. Ona görə də gömrük rüsumları ölkənin inkişafına töhfədir və vətəndaşlar onlara məsuliyyətlə yanaşmalıdırlar".
“Bununla belə, mətbuatımız bəzən gömrük orqanlarını tənqid edir. Belə nəşrləri təhlil edəndə başa düşürsən ki, əksər hallarda tənqid texniki aspektlərin və tənzimləmə prosedurlarının düzgün başa düşülməməsinin nəticəsidir”, - deyən Bağırov bu cür anlaşılmazlıqların qarşısını almaq üçün KİV ilə əməkdaşlığın dərinləşdirilməsini təklif edib.
Mütəxəssislər cəmiyyətdə gömrük rüsumlarına münasibətin dəyişdirilməsinin mümkün olub-olmaması məsələsinə kifayət qədər skeptisizmlə yanaşırlar. İqtisadçı ekspert Natiq Cəfərlinin sözlərinə görə, vətəndaşlar ilk növbədə öz təcili ehtiyaclarını düşündükləri üçün bu rüsumları ödəməkdən çəkinirlər.
“İnsanlar əslində daha aktual məsələlərlə maraqlanırlar. Vətəndaşlar kommunal xərclər, artan yaşayış qiymətləri və indiki qiymətlərlə artıq ödəyə bilməyəcəkləri təbii ehtiyaclar haqqında düşünürlər. Ailələrin böyüyən uşaqları var, xərclər artacaq. Üstəlik, insanlar ödədikləri pulun hansısa formada geri qaytarılacağına əmin deyillər. Sonra isə vətəndaşlara, xüsusən də şəxsi istifadə üçün mallara yüksək vergilər qoymaqla biz öz istehsalımızı inkişaf etdirmirik, istehsal edən ölkədən pul qazanmağa çalışırıq”, - deyə mütəxəssis AYNA.AZ-a açıqlamasında bildirib.
Onun dediyinə görə, nəzəri olaraq, gömrükdə ödənilən pullar dolayısı ilə vətəndaşlara qaytarılır: "Axı, vergilər, gömrük rüsumları büdcəyə daxil olur və oradan da respublika sakinlərinin ehtiyaclarına, o cümlədən onların maaşlarına, pensiyalarına xərclənir. Amma büdcədə başqa xərclər də var. Problem ondadır ki, vətəndaşlar bir çox maliyyə hesabatları, maliyyə xərcləri barədə məlumatlandırılmır. Hesablama Palatası hər il yüz milyonlarla artıq xərclər aşkarlayır, lakin bu, heç bir tədbirlə müşayiət olunmur və buna görə heç kim cəzalandırılmır”.
Ekspertlər və aidiyyatı qurumlar ölkədə dövlət rüsumlarının yüksək olduğunu etiraf etsə də, tərəflərin problemə baxış münasibəti fərqlidir. "Uzun illərdir ki, biz iqtisadiyyata başqa prizmadan baxmağı təklif edirik. Vətəndaş daha az vergi və rüsum ödəyirsə, pul onun özündə qalır, biznesdə isə vergi və gömrük yükünün azaldılması maliyyə profisitini şirkətə yatırmağa, əlavə iş yerləri yaratmağa və inkişaf etməyə imkan verir. Bu yanaşma iqtisadi artımı dəstəkləyəcək, hökumət isə dövlət büdcəsinə yüksək gəlirlər verəcək. Amma vətəndaşlara deyirlər ki, dövlət büdcəsinə yüksək ödənişlər etsinlər. Çünki, bu rüsumlar onların mənfəətləri üçündür: biz bu pulu toplayacağıq və onlara xərcləyəcəyik”, - deyə Cəfərli vurğulayıb.
İqtisadçı ekspert Akif Nəsirli də AYNA.AZ-a şərhində mövzuya toxunub. Onun qənaətincə, vergi və gömrük rüsumlarının artırılması biznesin inkişafı və istehsalın artımı ilə əlaqəli deyil.
“Ötən il dövlət büdcəsinə gömrük daxilolmaları 6 milyard 648,705 milyon manat təşkil edib ki, bu da ondan əvvəlki ilin səviyyəsindən 4,9 faiz çoxdur. Belə kəskin artımın səbəbləri çox maraqlıdır, çünki bəzi maliyyə dövrlərinin nəticələrinə görə, dövlət rüsumları 40-50 faiz artım nümayiş etdirir”, - deyə müsahibimiz qeyd edib.
Onun sözlərinə görə, fiskal gəlirlərin sürətli artımı inhisarçılıqdan sonra iqtisadi inkişafa ən böyük maneədir: “Sahibkarların sayı və onların istehsal həcmi vergi və gömrük ayırmalarının artım tempinə uyğundursa, bunu normal hesab etmək olar”.