Rasim Musabəyov: “Makronun Ermənistana səfəri sülh prosesinə heç bir şəkildə təsir etməyəcək”
Erməni mediası şad xəbəri açıqladı: Sentyabrda “daşlar diyarı”na “dünya demokratiyasının atası”nın özü - Fransa Prezidenti Emmanuel Makron gələcək. Bu ad çoxdan siyasi ikiüzlülüyün simvoluna çevrilib və bu, Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinə yanaşmada özünü daha qabarıq şəkildə büruzə verib.
Qərb dünyasının demokratiya, obyektivlik, insan haqları və digər ləzzətlərini bəyan edən Fransa Prezidenti hər zaman ermənipərəst mövqedən çıxış edərək, məhz həmin dəyərlərin əleyhinə getdi.
Üstəlik, “qara qitə”də xarici siyasətdə tam fiaskoya uğrayan (daxili siyasətin uğursuzluğundan bəhs etmirik) Makron Fransanın Cənubi Qafqazdakı maraqlarını saxlayacağına ümid edir. Və Ermənistandan alət kimi istifadə edərək öz planlarını həyata keçirməyə çalışır. Lakin Fransa Prezidentinin “Napoleon” planlarına Azərbaycan kimi mühüm aktor qarşı çıxır.
Xəbərdən belə çıxır ki, Makron ümidini itirmir və İrəvana gəlmək qərarına gəlib. Bu səfərdən nə gözləmək olar? Fransa və Ermənistan liderləri hansı məsələləri müzakirə etmək niyyətindədirlər?
AYNA mövzu ətrafında politoloq Rasim Musabəyovla həmsöhbət olub.
- Ermənistan mediası yazır ki, bu ölkənin Müstəqillik Günündə - sentyabrın 21-də Fransa Prezidenti Emmanuel Makronun ölkəyə səfəri gözlənilir. Sizcə, bu səfər regiondakı vəziyyətə, xüsusən də Ermənistan-Azərbaycan məsələsinin həllinə necə təsir göstərə bilər?
- Makronun Ermənistana səfəri Ermənistan-Azərbaycan nizamlanması prosesinə heç bir şəkildə təsir etməyəcək. Ona görə ki, Fransa siyasi rəhbərliyinin açıq-aşkar ermənipərəst mövqeyinə görə biz Parisi danışıqlar prosesindən kənarlaşdırdıq. Prezident Makron, bəzi fransız siyasətçiləri, analitikləri, mediası müxtəlif çıxışlar edə, təkliflər verə bilər, lakin Bakı bunları müzakirə etmək niyyətində deyil. Beləliklə, Makronun payızda Ermənistana səfəri, əgər bu, hələ də baş tutacaqsa, yalnız reytinqini itirən Baş nazir Nikol Paşinyana siyasi dəstək kimi qiymətləndirilməlidir.
Nəzərə alın ki, Prezident Ərdoğan, eləcə də müttəfiq Türkiyənin digər yüksək rütbəli siyasətçiləri mütəmadi olaraq Azərbaycana səfər edirlər. Rusiya Prezidenti Vladimir Putin avqustun 18-də Bakıya səfər etdi. Noyabrda biz böyük və kiçik ölkələrin dövlət və hökumət başçılarının, eləcə də aparıcı beynəlxalq təşkilatların rəhbərlərinin başçılıq etdiyi nümayəndə heyətlərinin iştirakı ilə COP29 iqlim sammitinə ev sahibliyi edəcəyik. Prezident Makronun İrəvanda olması Ermənistanın Azərbaycanla müqayisədə gözəçarpan beynəlxalq periferiyaçılığını bir az bərabərləşdirməlidir, lakin bunun baş verməsi ehtimalı azdır.
- Bildiyiniz kimi, Ermənistan ATƏT-in Minsk Qrupunu diriltmək cəhdlərindən əl çəkmir. Fransanın bu strukturun həmsədrlərindən biri olduğunu nəzərə alsaq, bu məsələni müzakirə etmək olarmı?
- ATƏT-in Minsk Qrupunun səriştəsizliyi fəlakətli Kazan sammitindən sonra üzə çıxdı və amerikalı həmsədr Riçard Hoqlandın açıq şəkildə etiraf etdiyi kimi, “diplomatik turizm” formasına çevrildi. İndi, düz qeyd etdiyiniz kimi, ATƏT-in Minsk Qrupu Bakının İrəvana birgə “dəfn etmək” təklif etdiyi meyitə çevrilib. Fransanın özünü həmsədr hesab etdiyi Minsk Qrupunu canlandırmaq cəhdlərinin heç bir perspektivi yoxdur. Bakı Fransa nümayəndələrini qəbul etməyəcək və onlarla danışmayacaq. Azərbaycanın Minsk Qrupunun qeyri-funksional strukturuna rəsmən son qoymaq üçün ATƏT-ə birgə müraciət təklifi isə Ermənistanın Qarabağa iddialarından faktiki imtina etdiyini və bu problemi beynəlxalq gündəmdən çıxarmağa hazır olduğunu yoxlamaq üçün sadəcə “sınaq”dır.
- Bu yaxınlarda Londonda Avropa Siyasi Birliyinin 4-cü sammitində çıxış edən Makron Fransanın Ermənistana silah tədarükü məsələsini müdafiə etdi. Artıq Ermənistana onlarla “Bastion” zirehli transportyoru gətirilib və “Sezar” artilleriya qurğularının tədarükü üçün müqavilə imzalanıb. Sizcə, Fransa silahlarının yeni tədarükü məsələsi müzakirə mövzusuna çevriləcəkmi?
- Makron və Paşinyan Fransa silahlarının Ermənistana tədarükü mövzusunu mütləq müzakirə edəcəklər. Bununla belə, fransız silahları yüksək texnologiyalı olsa da, son dərəcə bahalıdır. Paşinyan hökuməti birdəfəlik tədarükü ödəyə bilir, lakin Ermənistan ordunu fransız sistemləri ilə yenidən silahlandıra bilməyəcək. Orada havayı yeməyə öyrəşmişdilər, rus silahlarını pulsuz və ya kreditlə alırdılar, onu da geri qaytarmaq fikrində deyildilər.
Prezident Makronun Ermənistanın öz silah tədarükünə görə ödənişi Avropa Birliyinin “Sülh Fondu”na köçürmək cəhdləri son dərəcə məhdud şəkildə həyata keçirilir. Brüsselin Ermənistana ayırdığı 10 milyon avro tamamilə yetərli deyil. Buna görə də, hələlik İrəvan daha ucuz Hindistan silahları almağa və yalnız yüksək texnologiyalı sistemlər, ilk növbədə hava hücumundan müdafiə sistemləri üçün Fransaya üz tutmağa üstünlük verir.
Bakı Ermənistanda silah tədarükü ilə revanşist əhval-ruhiyyənin stimullaşdırılmasına görə Parisdən narazılığını bildirib. Prezident Makron və hökuməti bilir ki, Fransanın qeyri-dost hərəkətləri cavabsız qalmayacaq.