Diqqətlər okeanın o tayında: qoca kişilərə qarşı cavan xanımlar?
ABŞ-ın növbəti Prezidenti qadın olacaq və o, ya Respublikaçılar Partiyasından, ABŞ-ın BMT-dəki keçmiş daimi nümayəndəsi Nikki Heyli, ya da Demokratlar Partiyasından hazırkı vitse-prezident Kamala Harrisdir.
Bu barədə “Fox News”a müsahibəsində Heyli özü danışıb. Onun fikrincə, nə ABŞ-ın indiki Prezidenti Co Bayden, nə də onun sələfi Donald Tramp yaşlarına görə Prezident rolunun öhdəsindən gələ bilirlər.
"Bu, ABŞ-ın qadın Prezidentinin olması ilə bağlıdır. Bu, ya mən, ya da Kamala Harrisdir. Mən iki dəfə Trampa səs verdim. Onun administrasiyasında xidmət etməkdən qürur duyurdum, amma bundan sonra gələn xaosdur", - deyə Heyli bildirib.
Əlavə edib ki, Trampın toxunduğu hər şey xaosa çevrilir: "Bir problem olduğunu başa düşməzdən əvvəl daha neçə dəfə itirməliyik?".
Xanım siyasətçi Trampın Respublikaçılar Partiyasından son ciddi rəqibi olaraq qalır. O, daha ənənəvi Respublikaçı siyasətləri, o cümlədən ABŞ-ın xarici siyasətdə güclü rolunu dəstəkləyir.
Heylinin ABŞ-ın növbəti Prezidentinin qadın olacağına dair iddiası indiki reallıqla necə müqayisə olunur? Axı Amerika tarixində belə hal olmayıb. Belə bir fərziyyə üçün hər hansı əsas varmı? Kamala Harris və Nikki Heyli nə qədər güclü siyasi fiqurlardır? Onların ABŞ kimi bir ölkəni idarə etmək üçün kifayət qədər təcrübələri və iradələri varmı? Qadınlar ABŞ siyasətində hansı fərqi yarada bilər?
AYNA-nın suallarını tanınmış amerikalı ekspertlər cavablandırıblar.
Siyasi şərhçi Con Varoli:
“Növbəti Amerika Prezidentinin qadın olacağına 90% əminliklə inanıram. Artan demensiyası ilə Co Bayden Demokratlar Partiyasına nəzarət edən oliqarxların dəstəyini sürətlə itirir. Hamıya aydındır ki, o, Amerikanı idarə etməyə layiq deyil.
Bu arada, Donald Tramp ABŞ tarixində indiyə qədər görülməmiş ən pis siyasi təqiblərdən əziyyət çəkir: onu bir çox ciddi məhkəmələr, o cümlədən bir neçə siyasi motivli cinayət işi gözləyir. Demokratlar “ədalət sistemini” siyasi silaha çeviriblər və Trampı məhv edəcəklər. Ən pis halda o, fiziki cəhətdən məhv olacaq. Onun bir daha Ağ Evə girməsinə heç vaxt icazə verilməyəcək.
Beləliklə, bu iki adam noyabrda seçki bülletenində olmayacaq. Bəs, kim olacaq? Demokratlar aşağıdakı namizədlərdən birini irəli sürəcəklər: Kamala Harris, Mişel Obama və ya Hillari Klinton. Göründüyü kimi, Kamala prezidentliyə namizəd olmağa əmindir, çünki o, bir çox meyarlara cavab verir: qadın, yarı afro-amerikalı, itaətkar, asanlıqla idarə olunur. Mişel də bu təsvirə uyğun gəlir, lakin o, Kamala kimi siyasi təcrübəyə malik deyil. Hillari məlum səbəblərə görə bir ehtimaldır, lakin o, Demokratlar Partiyasının oliqarxları üçün çox güclü şəxsiyyətdir.
Onlar zəif və itaətkar birisinə üstünlük verirlər. Mişel, əlbəttə ki, hələ də çox nüfuzlu olan Barak Obamanın dəstəyinə malikdir, lakin keçmiş birinci xanımın Prezident olması ABŞ siyasətində eşidilməyən bir şeydir və çox açıq və mübahisəli olardı. Beləliklə, yarışın sonunda Kamalanın namizəd olacağını gözləyirəm.
Respublikaçılara gəlincə, bu partiyanın oliqarxları Nikki Heyliyə üstünlük verirlər, çünki o, bütün dünyada imperiya müharibələrini davam etdirmək istəyir. Bu, əlbəttə ki, Amerikanın hakim sinfinin ən mühüm strateji hədəfidir, partiya siyasətindən bütövlükdə daha yüksəkdə duran məqsəddir.
Ən mühüm iki strateji məqsəd Rusiya üzərində yekun qələbə və İsrailə dəstəyimizin bir hissəsi olaraq İslam dünyasının tabe edilməsidir. Bu, ABŞ-ın Avrasiyanın böyük hissəsi üzərində hökmranlığına gətirib çıxaracaq. Bu, uşaqlıqdan bizə vəd edilmişdi (mən ABŞ hökumətinə yaxın ailədə böyümüşəm və ailəmiz indi də Sem dayıya xidmət edir) və indi biz bu məqsədə çox yaxınıq.
Yolda ancaq Putin və İran dayanır. Nikki Heyli bu ölkələrə qarşı tam hüquqlu “qaynar” müharibələrə çevrilə biləcək hibrid müharibələri davam etdirəcəyini vəd edib.
Nəhayət, mənim proqnozum doğru olarsa, Kamala və Nikki səsvermə bülletenində olacaq və Ağ Ev uğrunda mübarizə aparacaqlar. Əgər belədirsə, onda mən Kamala 90%, Nikkiyə isə 10% qalib gəlmək şansı verirəm. Demokratlar ABŞ-da rəsmi və qeyri-rəsmi hakimiyyətin əsas rıçaqlarının əksəriyyətinə nəzarət edirlər:
1) Ən böyük media şirkətləri;
2) Böyük texnologiyalar;
3) “Wall Street” və maliyyə sistemi;
4) Bütün federal hökumət bürokratiyaları/agentlikləri;
5) Təhsil sistemi və universitetlər.
Bu siyahıdan da göründüyü kimi, Demokratlar ABŞ-da informasiya axınına nəzarət edirlər və bu, seçkilərdə qalib gəlməyin açarıdır, çünki onlar asanlıqla istənilən hekayəni uydurub Amerika xalqına çatdıra bilirlər və insanların çoxu buna inanacaq.
Bununla belə, Nikkinin qalib gəlməsi şansı 10%-dir, lakin bu, yalnız milli təhlükəsizlik elitası seçkiyə ciddi müdaxilə edib, ona tam dəstək verərsə, mümkün olacaq. Axı onlar Amerikada ali gücdürlər və istənilən seçkini öz xeyrinə dəyişə bilərlər. 1980 və 1984-cü illərdə aktyor Ronald Reyqanın qələbələrini xatırlamağa dəyər. 1988-ci ildə keçmiş Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin direktoru Corc Buş, sonra isə 2000-ci ildə saxtalaşdırılmış seçkilərdə onun əyyaş oğlu, eləcə də 2008-ci ildə gənc və təcrübəsiz Obama və sonra, əlbəttə ki, zəif və çarəsiz Co Bayden - hansı ki, Ağ Evə girmək üçün Vaşinqton küçələrində 40 000 əsgərə ehtiyac duydu”.
ABŞ prezident seçkiləri ilk baxışdan tarixin ən güclü qlobal imperiyasını idarə edəcək dörd illik “imperator”un seçimidir. Lakin reallıqda əsl hakimiyyət güclü korporativ, maliyyə və milli təhlükəsizlik oliqarxlarının əlində qalacaq. Prezidentlər gəlir-gedir, amma güclü oliqarxlar qalır. Böyük sərvət və güc təhlükə altındadır. Bu qərarın (prezident seçkilərinin) real xalq səsverməsi ilə verilməsinə imkan vermək olmaz”.
Geosiyasət və təhlükəsizlik üzrə ekspert, “The Washington Outsider” qəzetinin baş redaktoru İrina Tsukerman:
“Heylinin açıqlamaları reallıqdan uzaqdır. Ona görə yox ki, bir qadın ABŞ-ın siyasi kontekstində Prezident ola bilməz. Burada əsas məsələ odur ki, adı çəkilən qadınların digər siyasi amillərə görə 2024-cü ildə Oval Ofisə düşmək şansı çox aşağıdır.
Heyli Respublikaçılar Partiyası daxilində olduqca aşağı populyarlıq səviyyəsinə malikdir. Bir partiya adətən öz namizədliyini ilkin nəticələrə əsaslasa da, hər bir namizədin tərəfdarlarının sayı kimi başqa amillər də var. Tramp hər hansı səbəbdən ümumi seçkilərdən kənarlaşdırılsa belə, onun səslərini Heyliyə ötürməsi ehtimalı az olacaq və bu səslər avtomatik olaraq ikinci yerdə olmayacaq.
Üstəlik, nəzəri olaraq, partiya bu nəticələrə əsasən namizəd irəli sürməyə borclu deyil, nəzəri olaraq istədiyini namizəd göstərə bilər. Respublikaçıların mexanizmində Tramp tərəfdarı olan funksionerlər olduğundan, bu ssenari baş tutsa belə, onlar çox güman ki, Tramp tərəfindən dəstəklənən və ya onun siyasi mövqelərinə ən yaxın olan birini namizəd göstərəcəklər. Prosesin qalan hissəsinin necə nəticələnəcəyindən asılı olmayaraq, Heylinin bəxti gətirmir.
Kamala Harrisə gəlincə, Bayden yenidən seçilərsə, lakin sonra səlahiyyətlərini itirərsə və ya vəzifədə vəfat edərsə, o, həqiqətən də vəzifəyə gəlmək üçün növbəti sırada olacaq. Heylinin belə bir inkişafın mütləq olması ilə bağlı proqnozları heç də hər hansı bir tibbi məlumata əsaslanmır.
Bundan əlavə, Demokratlar Kamala Harrislə anlaşmırlar və Baydeni ən azı simvolik olaraq mümkün qədər uzun müddət yerində saxlamaq üçün əllərindən gələni edəcəklər. Və əlbəttə ki, partiya və Bayden prezidentliyi itirmək şansının yüksək olduğuna inansalar, o, istefa verə və tamamilə fərqli aktorlar dəsti ilə əvəz oluna bilər. Amma, məncə, bu da az ağlabatandır.
Düşünürəm ki, indiyə qədər amerikalıların əksəriyyəti Kamala Harrisin yüksək vəzifə tutmaq üçün nə qədər bacarıqsız olduğunu yaxşı bilirlər. Baxmayaraq ki, Demokrat Partiyanın bəzi üzvləri onun müəyyən siyasət məsələlərində Baydendən daha çox nəzarət edilə bilən olacağına inansalar da, ümumilikdə düşünürəm ki, onlar onu potensial fəlakət kimi qiymətləndirirlər və Kamalanın rolunu mümkün qədər məhdudlaşdırmağa çalışacaqlar”.