Qızılın qiymətinin qalxması fırıldaqların artmasına səbəb olub
Yaxın Şərqdəki gərginlik qızılın qiymətini artırır. Azərbaycanda bu metal ənənəvi olaraq daha bahadır, ona görə də investisiya aləti kimi ona marağımız aşağıdır. Başqa bir şey qızıl bazarıdır. Bu seqmentdə əhalinin tələbi sabitdir və keyfiyyətə nəzarət olmadıqda qiymətlərin artması alıcılar üçün riskləri artırır.
Yerli reallıqların spesifikliyinə görə dünya bazarında bahalaşan külçə və sikkə formasında yüksək təmizliyə malik investisiya qızılı investorları maraqlandırmır. Yerli qiymətlər dünya qiymətlərindən qat-qat yüksək olduğundan əhali bu aktivə investisiya qoymaqda maraqlı deyil. Buna səbəb qiymətli metalın idxalının bahalaşmasıdır.
İqtisadçı ekspert Cəfər İbrahimli AYNA-ya şərhində deyib ki, qızıl külçələrinin ölkəyə gətirilməsi nəqliyyat və gömrük rüsumları ilə bağlı xərclərdən ibarətdir: “B da onun son qiymətində əks olunur. Daxili bazarda qiymətlər xarici bazardan yüksək olduğundan, investisiya qızılı əhali üçün maraqlı deyil”.
Bu arada, geosiyasi gərginlik qızıl indekslərini yüksəldir. “Comex” birjasında (Nyu-York əmtəə birjasının bölməsi) qızıl fyuçerslərinin dəyəri tarixi maksimumu yeniləyib və bir troy unsiyası üçün 2708,7 dollardan yuxarı ticarət olunur.
İqtisadçı ekspert Pərviz Heydərovun AYNA-ya dediyinə görə, qızılın bahalaşmasının yeganə səbəbi geosiyasi gərginlik deyil: “Dünyanın aparıcı valyutalarına inamın azalması fonunda bu, haqlı olaraq ən etibarlı investisiya aləti hesab olunur. Qlobal iqtisadiyyatdakı qeyri-müəyyənlik və qeyri-sabitlik səbəbindən qızılın qiyməti daim yüksəlir. Qlobal qeyri-müəyyənlik pandemiya zamanı ilk dəfə aktiv qiymətlərini artırdı. Sonra Ukraynada müharibə başladı, Yaxın Şərqdə vəziyyət pisləşdi, ona görə də sarı metalın qiyməti ölkəmizdə də artmağa davam edəcək”.
Məlumdur ki, yerli bazar istənilən xarici qiymət artımına tez reaksiya verir. Əhalinin tələbi qızıl bazarında cəmləşdiyindən qiymət artımının bütün xərcləri məhz bu seqmentdə hiss olunur. Mütəxəssislər qiymət artımının saxtakarlığın artmasına səbəb olduğunu deyirlər. Alıcılar üçün virtuoz satıcılar tərəfindən aldadılma riskləri artıb.
İqtisadçı ekspert Fuad İbrahimov AYNA ilə söhbətində qeyd edib ki, bu cür xəbərlərin açıq-aşkar cinayət tərkibini nəzərə alaraq, zərərçəkənlər hüquq-mühafizə orqanlarına müraciət edə bilərlər: “Müştəriləri aldatmaq və saxta qızıl əşyaları satmaq sırf fırıldaqçılıqdır. Hər bir məhsulun etiketi olmalıdır, əgər yoxdursa, eqoist məqsədlər güdən saxtakarlıqlar var. Bu zaman müştərinin daha aşağı qiymətə açıq-aydın aşağı keyfiyyətli məhsul seçdiyi hallarını nəzərə almaq lazımdır. Digər alıcılar pula qənaət edir və təbii olaraq aşağı keyfiyyətli ucuz qızıl seçirlər. Keyfiyyətli məhsul adı altında ucuz məhsul satıblarsa, bu, başqa məsələdir. Məsul orqanlar bu cür hadisələrə operativ reaksiya verir və tədbir görür”.
Hər halda, qızıl alarkən ayıq-sayıqlıq zərər verməyəcək. Birincisi, alınan qızıl əşyanı geri qaytarmaq mümkün deyil, ikincisi, ölkəmizdə zərgərlik bazarına praktiki olaraq nəzarət edilmir.
Azad İstehlakçılar Birliyinin rəhbəri Eyub Hüseynovun sözlərinə görə, beş il əvvəl Maliyyə Nazirliyi yanında müvafiq qurum vardı və həmin qurum bu bazarı qismən tənzimləyirdi: “İndi tam nəzarətsizlik var. Zərgərlik sənayesində dəyər zəncirinin keyfiyyətinə nəzarət yoxdur, ona görə də aşağı dərəcəli mallar asanlıqla rəflərə düşür. Aldanmış istehlakçı bununla bağlı heç nə edə bilməz. Hökumətin 114 saylı qərarı ilə qızıl əşyalar geri qaytarılması mümkün olmayan mallar siyahısına daxil edilib. Əgər siz qızıl əşya almısınızsa, onu aldıqdan yarımca saat sonra belə, geri qaytara bilməyəcəksiniz. Bu günlərdə bir alıcı bizimlə əlaqə saxlayıb, dəyəri iyirmi min manat olan bahalı qızıl saatı keyfiyyətsiz qızıldan olduğu üçün geri qaytarmaq istədiyini, lakin satıcının onu geri almaqdan imtina etdiyini dedi. Təəssüf ki, hazırkı qaydalar qızıl satanların tərəfində olduğundan təşkilatımız ona kömək edə bilmir”.