Osman Gündüz: “Yeganə dəyişiklik smart variantları olmayan telefonların idxal tarifinə aiddir”
Azərbaycan parlamenti “Dövlət rüsumu haqqında” qanun layihəsinə baxır. Görünən odur ki, 2018-ci ildən ölkədə mobil cihazların qeydiyyatına görə qüvvədə olan dövlət rüsumunun dərəcələri layihədə öz əksini tapıb və qanunvericilik predmetinə çevrilib.
Artıq bir neçə gündür ki, sözügedən sənəd çərçivəsində, ölkəyə şəxsi istifadə üçün gətirilən mobil cihazların qeydiyyata alınması ilə bağlı rüsumlar ortaya çıxdığı iddia edilən məlumatlar yerli KİV-lərdə yayılır. Amma qanun layihəsində göstərilən tariflər artıq dördüncü ildir ki, Azərbaycanda qüvvədədir. Sadə dillə desək, rüsumlar eynidir, sadəcə olaraq qanun geriyə doğru dəyişdirilir.
Axı, xatırlayırsınızsa, hələ 2018-ci ilin yazında Nazirlər Kabinetinin qərarı ilə “mobil telefonların differensiallaşdırılmış qeydiyyatı” adlanan üsuldan istifadəyə başlanılıb. Beləliklə, mobil cihazın IMEI kodunun qeydiyyatı üçün əvvəllər tətbiq edilən mütərəqqi sistem mahiyyətcə radikal həllin əsasını təşkil etdi - şəxsi istifadə üçün mobil cihazların idxalı tariflərinin artırılması.
Nazirlər Kabinetinin sərəncamında dövlət vergisinin kəskin şəkildə 30-150 manata qədər çatdırılması nəzərdə tutulurdu. Bundan əvvəl şəxsi istifadə üçün mobil cihazın IMEI kodunun qeydiyyata alınmasının qiyməti 5 manat (kommersiya satışı üçün - 1,6 manat) təşkil edirdi. Bunun nəticəsidir ki, artıq dörd ildir sadə vətəndaşlar topdansatış idxalçılarından qat-qat artıq pul ödəyir.
Azərbaycan İnternet Forumunun (AİF) prezidenti, yüksək texnologiyalar üzrə mütəxəssis Osman Gündüzün AYNA-ya dediyinə görə, bu tariflər əvvəllər hökumətin qərarı çərçivəsində qüvvədə idisə, indi “Dövlət rüsumu haqqında” qanuna daxil ediləcək.
Bildirilir ki, Milli Məclisin İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin iclasında “Dövlət rüsumu haqqında” qanuna dəyişiklik təklif edilib. Onlar deyirlər ki, dəyişikliklərdə 100 dollara qədər olan mobil cihazın bazar qiymətində dövlət rüsumunun 30 manat, 101 dollardan 200 dollara qədər olanda isə 50 manat; 201 dollardan 400 dollara qədər - 60 manat; 401-700 dollar arası - 70 manat olacağı nəzərdə tutulur. Bazar qiyməti 701-1000 dollar olanda rüsum 100 manata qədər artır. Mobil cihazın bazar qiyməti 1001 dolları keçərsə, dövlət rüsumu 150 manat olacaq.
“Mobil cihazların qeydiyyatı ilə bağlı qanun layihəsində nəzərdə tutulan vəzifələr dörd il əvvəl hökumətin qəbul etdiyi qərarla eynidir. Yeganə dəyişiklik smart variantları olmayan telefonların idxalı tarifinə aiddir - 20 manat olacaq. Qalan dəyişikliklər görünmür. Dəyişikliklərin mahiyyəti ondan ibarətdir ki, bundan əvvəl vəzifələr Nazirlər Kabinetinin sərəncamına uyğun müəyyənləşirdi, indi isə qanunvericiliyə daxil ediləcək”, - deyə mütəxəssis bildirib.
Kommersiya məqsədləri üçün mobil telefon idxal edən müəssisələr bu tələbə tabe deyil. Xatırladaq ki, şəxsi istifadə üçün idxal olunan cihazların IMEI nömrələri 30 gün ərzində qeydiyyata alınır. İstifadəçi qeydiyyatdan keçmədən yeni cihazdan istifadə edərsə, adətən bu prosedurdan keçmək zərurəti barədə ona məlumat verən mesaj alır.
Maraqlıdır ki, mobil cihazların qeydiyyatına cavabdeh olan Dövlət Gömrük Komitəsi və Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyi Mobil Cihazların Qeydiyyat Sistemində qeydiyyatdan keçən telefonların sayı və bu əməliyyatlardan daxil olan ümumi məbləğ barədə məlumat vermir. Eyni zamanda, Dövlət Gömrük Komitəsinin məlumatına görə, cari ilin səkkiz ayı ərzində ölkəyə ümumi bəyan edilmiş dəyəri 162,2 milyon ABŞ dolları olan 1 milyon 76,7 min ədəd mobil telefon gətirilib, idxal edilən telefonların sayı ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 17,3 faiz artıb. Azərbaycan gömrüyündə bir mobil telefon 150,6 dollara bəyan edilir ki, bu da ötən ilin yanvar-avqust ayları ilə müqayisədə 13,7% bahadır.
Bu il Vyetnamdan smartfonların idxalı (377 min ədəd) iki dəfə artıb. Bu ölkədən gətirilən telefonlar orta hesabla 154,1 dollar qiymətə gömrük rəsmiləşdirilməsindən keçir. Çindən (608,4 min ədəd) mobil telefon idxalı 7,7% azalıb, Hindistandan (89 min ədəd) isə 18,4% artıb.