Biz niyə daha çox rubl almağa başlamışıq?
Azərbaycanlıların rus valyutasına marağı rubl aktivlərinin investisiya cəlbediciliyinin artması və neftin qiymətinin artması fonunda rublun möhkəmlənməsi ilə əlaqədardır. Bunu AYNA-ya Rusiya Maliyyə Analitikləri və Risk Menecerləri Gildiyasının Müşahidə Şurasının üzvü Aleksandr Razuvayev deyib.
Azərbaycan vətəndaşlarının daha çox rus rublu almağa başladığını bu ilin iyul ayı üçün statistik məlumatlar sübut edir. Azərbaycan Mərkəzi Bankının (AMB) məlumatına görə, ötən ay 1 milyard 751,527 milyon rubldan çox vəsait alınıb ki, bu da ötən ilin iyul ayı ilə müqayisədə 28,7% çoxdur.
Rusiya valyutasının satışları da 7,3% artaraq 182,588 milyon rubla çatıb. Digər valyutalara (dollar, avro, funt sterlinq) gəldikdə, onların banklar tərəfindən əhaliyə satışı azalıb, bank sektorundakı bütün əsas xarici aktivlərin alışı da artıb.
Razuvayevin sözlərinə görə, rubla maraq əsasən vətəndaşlarımızın son illərdə maliyyə savadlılığının artması ilə əlaqədardır: “Azərbaycan vətəndaşları respublikadan kənarda investisiya qoymağın müxtəlif variantlarını nəzərdən keçirirlər. Eyni zamanda, Türkiyə birjada dividend gəlirliliyinə görə birinci, Rusiya isə ikinci yerdədir. Buna görə Rusiya və Türkiyə şirkətlərinin səhmlərinə maraq artır”.
“Moskva Birjasında satılan səhmləri almaq üçün rubl almaq lazımdır. Çünki Rusiya səhmləri rus valyutası ilə satılır. İlk növbədə, azərbaycanlılar yaxşı gəlir gətirən neft-qaz sektorunun səhmləri ilə maraqlanırlar. Məsələn, bunlar “Surgutnefteqaz”-ın imtiyazlı səhmləri, həmçinin “Gazprom” və “Nord Stream”-in ayrı-ayrılıqda qiymətli kağızlarıdır. Bu qiymətli kağızların dəyərinin necə artdığını görürük”, - deyə analitik bildirib.
O vurğulayıb ki, azərbaycanlılar Rusiyadakı vəziyyəti yaxından izləyirlər: “Manatdan fərqli olaraq rubl çox dəyişkəndir, lakin neftin qiymətinin yaxşılaşması və Rusiya Bankının əsas faiz dərəcəsinin artırması fonunda rublun möhkəmlənəcəyini gözləmək olar. Rubl depozitləri üzrə faiz dərəcələri artır və buna görə də rus rublu istiqrazlarını almaq və Rusiyanın dövlət banklarına pul yerləşdirmək marağı var - bu da olduqca cəlbedici bir investisiya ideyasıdır”.
Həmsöhbətimizin fikrincə, bu proseslərin fonunda azərbaycanlıların rus valyutasına olan marağı çox sabitdir və bəlkə də gələcəkdə artacaq: “Çünki Rusiya Bankı əsas faiz dərəcəsini artırmaq dövrünü davam edə bilər. Əgər qlobal bir böhran yoxdursa, Rusiya Bankı, ehtimal ki, əsas dərəcələri artırmağa davam edəcək. Çox güman ki, növbəti iclasda 6,5%-dən 7%-ə qaldırılacaq. Müvafiq olaraq bu, Azərbaycanda rus rubluna olan tələbatı dəstəkləyəcək”.
Yerli iqtisadi dairələrdə rus rubluna olan tələbatın artması da kənd təsərrüfatı məhsullarının mövsümi ixracının artması ilə əlaqələndirilir. Məlumdur ki, bu ilin birinci yarısında Azərbaycan rekord həcmdə qeyri-neft məhsulları ixrac edib ki, bunun da yarısı kənd təsərrüfatının payına düşür. Eyni zamanda məlumdur ki, kənd təsərrüfatı sektorumuzdan ixracatın aslan payı - 80%-ə qədəri Rusiya bazarının payına düşür. Beləliklə, rubl tələbi artdı. Xarici valyutaya tələbin vektorunun yaxın gələcəkdə Azərbaycan Mərkəzi Bankının milli valyutanın məzənnəsini müəyyən edən siyasətindən asılı olacağı da qeyd olunur.