Ukraynalı analitik: “Türkiyə ilə sərbəst ticarət zonası haqqında müqavilə imzalamaq ərəfəsindəyik”
Ukrayna Ordusu Araşdırmaları, Konversiya və Silahsızlaşdırma Mərkəzinin (CIACR) beynəlxalq məsələlər üzrə direktor müavini, politoloq Mixail Samusun AYNA-ya müsahibəsini təqdim edirik:
- Avropa Birliyi (AB) Belarusa qarşı sektoral sanksiyalar tətbiq etdi. Sizin fikrinizcə, onların Belarus iqtisadiyyatına təsiri necə olacaq?
- Düşünürəm ki, AB, ABŞ və digər Qərb ölkələri tərəfindən Belarusa qarşı sanksiyaların tətbiqi bu ölkə üçün ciddi iqtisadi nəticələrə səbəb olacaq. Müxtəlif ekspert hesablamalarına görə, nəticədə ÜDM 7% azala bilər. Bütün bunlar Belarusun sosial sahəsinə ən mənfi və dağıdıcı şəkildə təsir edə bilər. Belarus rəhbərliyinin bütün bu qadağalar nəticəsində yaranan istehsal axınlarını Rusiyaya yönəldə biləcəyinə dair ümidləri, fikrimcə, reallaşmayacaq.
- Ukrayna AB-nin Belarusa qarşı tətbiq etdiyi sanksiyalara qoşulacaqmı?
- Ümumiyyətlə, Ukrayna Belarusa qarşı siyasətində AB ilə həmrəydir. Məsələn, xatırladım ki, AB “Belavia Hava Yolları”na qarşı sanksiyalar tətbiq edərək, səmasını bağladıqdan sonra Ukrayna bu sanksiyalara qoşuldu. Bundan əlavə, Ukrayna Belarusdakı son prezident seçkilərinin nəticələrini tanımır. Qeyd etmək istərdim ki, Belarus da öz növbəsində Ukraynaya qarşı çox dost olmayan addımlar atdı. Xüsusilə, Krımın Rusiya tərəfindən ilhaq edilməsini faktiki olaraq tanıdı. Həm də Ukraynada Donbasdakı silahlıların legitimləşdirilməsini gördülər ki, bu da ölkəmizin ərazi bütövlüyünə qarşı yönəlmiş bir addımdır.
Bütün bunlara əsaslanaraq düşünürəm ki, Ukrayna AB-nin Belarusa qarşı tətbiq etdiyi yeni sanksiyalara qoşulacaq. Başqa bir məsələ budur ki, bu, tədricən daha yumşaq formada edilə bilər. Və bu, başadüşüləndir. Nə də olsa, iki ölkənin iqtisadiyyatı bir-birinə çox sıx bağlıdır və burada sanksiyalar tətbiq etməklə öz maraqlarınıza zərər verməmək üçün hər şeyi diqqətlə hesablamalısınız.
- Belarusdan gələn malların Ukrayna bazarında payı nə qədərdir?
- Ölkələrimiz arasında qarşılıqlı ticarət dövriyyəsi təxminən 4-4,5 milyard dollardır. Bu rəqəmlər ölkələrimizdən gələn malların payının bir-biri üçün nə qədər əhəmiyyətli olduğuna dair bir fikir yaradır. Buna görə siyasi qərarlar qəbul edərkən, kiçik və orta sahibkarlığın maraqlarını unutmamalısınız. Ümumiyyətlə, bir anlıq məqamdan deyil, uzunmüddətli perspektivdən danışarkən deyə bilərəm ki, Ukrayna və Belarus iqtisadi cəhətdən əməkdaşlıq edəcəklər, amma bunun üçün Belarusda siyasi dəyişikliklər lazımdır.
- Daha konkret soruşacağam. Ukrayna bazarına əsas benzin və neft məhsulları tədarükçüsü olan Belarusun əvəzi varmı?
- Düzdür, Belarus benzininin və neft məhsullarının Ukrayna bazarının bəzi seqmentlərində 50%-ə qədər yer tutduğu reallıqdır. Ancaq burada Ukraynadakı bu bazarın tamamilə açıq və müstəqil olduğunu başa düşməlisiniz və oyunu tərk edən oyunçulardan birinin əvəzini hər zaman tapa bilərsiniz. Bu mənada Azərbaycan ən yaxşı seçimlərdən biridir. Ölkəniz uzun müddətdir Ukraynanın neft məhsulları bazarında uğurla təmsil olunur.
- Azərbaycanla Ukrayna arasında siyasi və iqtisadi əməkdaşlıq səviyyəsini necə qiymətləndirirsiniz?
- Ümumiyyətlə, çox müsbət - xüsusilə, Ukraynanın son zamanlar hərtərəfli əməkdaşlığı inkişaf etdirdiyi Azərbaycan və Türkiyə arasında ənənəvi olaraq çox yaxın münasibətləri nəzərə alsaq. Burada söhbət yalnız Türkiyə pilotsuz təyyarələrinin – “Bayraktar”ın Ukrayna tərəfindən almasından deyil, həm də gəmiqayırma, aviasiya və digər sahələrdə əməkdaşlıqdan gedir. Ukrayna ilə Türkiyə arasında sərbəst ticarət zonası haqqında müqavilə imzalamaq ərəfəsindəyik. Və bu, həm ölkələrimiz arasında, həm də dövlətimizin sübut edilmiş və etibarlı tərəfdaşı olan Ukrayna ilə Azərbaycan arasında əlaqələrin inkişafı üçün tamamilə yeni imkanlar açacaq.