Elnur Azadov: “Artıq tikinti şirkətləri bina tikməkdə daha az maraqlıdır”
Ölkədə mənzil tikintisi azalır və buna görə də qiymətlər artır. Belə ki, son bir ildə ümumi sahəsi 5 milyon 223,7 min kvadratmetr olan 50 mindən çox mənzil istifadəyə verilib. Bu isə mənzil tikintisinin təxminən 45% azalması deməkdir.
İstiqamətləndirilən mənzil fondunun seqmentində əhəmiyyətli azalmanın səbəblərini AYNA-ya şərh edən Azərbaycan Rieoltorlar Assosiasiyasının (ARA) icraçı direktoru Elnur Azadovun sözlərinə görə, 2016-cı ildə Nazirlər Kabinetinin 86 saylı qərarı ilə pilot mənzil layihələrinin sürətli inşasına başlanılıb: “Yerli icra hakimiyyəti orqanları qəzalı və yararsız vəziyyətdə olan evlərin, qəzalı və köhnə binaların sökülməsi layihələrinə tikinti şirkətlərini cəlb edib. Ötən ilin əvvəlinə - tikintiyə icazə səlahiyyətlərinin Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsinə verilməsinə qədər hökumətin sözügedən qərarı qüvvədə idi”.
“1 iyul 2018-ci il tarixindən əvvəl təsdiqlənən hər şey bütün bu illər ərzində fəal şəkildə inşa edilmişdi. Tikinti və hökumətin qəbulu üçün təxminən 2,5-4 il, böyük layihələrə 5 ilə qədər vaxt lazım olduğundan, keçən ilə qədər bu layihələr istifadəyə verilirdi və bu da statistikaya təsir edirdi. Odur ki, buna uyğun olaraq, gələcəkdə icarəyə veriləcək mənzil fondunun həcminin azalması heç kimdə sual yaratmamalıdır”, - deyə həmsöhbətimiz bildirib.
Yuxarıda qeyd edildiyi kimi, 1 iyul 2018-ci ildən sonra pilot layihələr üçün tələblər sərtləşdirildi və nəticədə tikinti şirkətləri əvvəlki maraqlarını itirdi. Axı, əvvəllər bir hektarda 50-60 kvadratmetrə qədər planlaşdırılır və sərbəst şəkildə tikilirdisə, yeni tələblərə görə eyni sahədə bunun yarısı qədər tikintiyə icazə verilir.
Ekspertin dediyinə görə, müvafiq olaraq, tikinti şirkətləri belə bir mənzil fondu tikməkdə daha az maraqlıdır və bu, onların qiymətinə təsir edir: “Dövlət vasitəsi ilə mənzil tikintisinə gəldikdə, söhbət MİDA vasitəsi ilə tikilən evlərdən, habelə dövlət vəsaiti hesabına tikilən və sosial kateqoriyalara pulsuz olaraq ayrılan sosial layihələrdən gedir - məsələn, müharibə əlilləri üçün mənzil, şəhidlər və sair - belə mənzillər Müdafiə Nazirliyi və Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin himayəsi altında tikilib”.
“Statistikada vətəndaşlar tərəfindən tikilmiş 10.231 fərdi ev haqqında da məlumat verilir. Yuxarıdakı statistika qeydiyyata alınmış evlərə əsaslanır. Şübhəsiz ki, ölkənin bölgələrində, kənd yerlərində yenidən tikilən evlərin qeydləri aparılmadığından, real rəqəm bir neçə dəfə çoxdur. Düşünürəm ki, ölkə miqyasında 10 min fərdi ev çox az olduğundan bu rəqəm üç-dörd dəfə çoxdur ”, - deyə Azadov vurğulayıb.
Statistikaya görə, il ərzində dövlət vəsaiti hesabına tikilmiş, ümumi sahəsi 351 min kv.m olan 4930 mənzil istifadəyə verilib ki, bu da əvvəlki illə müqayisədə 80% çoxdur. Eyni zamanda özəl şirkətlər tərəfindən tikilmiş 35,2 min mənzil (ümumi sahəsi 3 milyon 418,2 min kvadratmetr) istifadəyə verilib. Vətəndaşlar öz hesablarına ümumi sahəsi, Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, 1 milyon 454,5 min kvadratmetr (-22,6%) olan 10231 fərdi ev tikiblər.
Dövlət Statistika Komitəsi qeyd edir ki, yaşayış evlərinin əsas hissəsi birmərtəbəli (7041) və ikimərtəbəli (3837) evlərdir. Bu tikililərin ümumi sahəsi cəmi 1 milyon 452,5 min kvadratmetrdir. İl ərzində 9-11 mərtəbəli (678.4 min kv.m) 121 bina; 12-16 mərtəbəli (2 milyon 178.9 min kv.m) 239 bina, 17 və daha çox mərtəbəli (575, 9 min kv.m) 35 bina inşa edilib.