Svyatoslav Boqdanov: “Burada baş verən hər şey Moskvada oturan rejissorun qurduğu teatr səhnələridir”
“60 gündən artıqdır ki, Rusiyanın 2014-cü ildə Ukraynada başladığı dəhşətli müharibənin ən qanlı mərhələsi gedir. Bunun fonunda son günlər Ukraynanın qonşusu Moldovada da Kremlin onu müharibəyə sürükləmək cəhdlərindən xəbər verə biləcək hadisələr baş verir. Daha doğrusu, onun Ukrayna üçün Krım və Donbass kimi Moldova üçün “pulsasiya edən yara” olan hissəsində. Söhbət tanınmamış “Dnestryanı Moldova Respublikası”ndan (“DMR”) gedir”.
Bunu AYNA-ya açıqlamasında tanınmış ukraynalı politoloq Svyatoslav Boqdanov deyib. Onun sözlərinə görə, aprelin 22-də Rusiya Federasiyası Mərkəzi Hərbi Dairəsinin komandanının müavini Rüstəm Minnekayev Ukraynada müharibənin yeni hədəflərini açıqlayıb: “Orada qondarma "denazifikasiya" və ya "demilitarizasiya" haqqında bir kəlmə də yoxdur. Rus generalı açıq şəkildə bildirdi ki, Kreml Ukraynanın cənubunu işğal etməyə çalışır və kontinental Rusiya Federasiyası ilə işğal olunmuş Krım arasında quru dəhlizindən əlavə, Dnestryanıya da təhlükəsiz çıxışı təmin etməyə çalışır. Guya orada da rusdilli əhaliyə qarşı təzyiq faktları var”.
“Açığı, “DMR”-in 30 ildir Rusiyanın işğalı altında olduğunu və nəzəri cəhətdən bu cür faktların orada olmamalı olduğunu nəzərə alsaq, rus generalı bu açıqlamanın absurdluğundan narahat deyildi. Nə olursa olsun, Kreml təbliğatı Minnekayevin çox artıq danışdığını anlayaraq bu bəyanatı tez bir zamanda hər yandan təmizlədi. Amma “DMR”-də sanki təxribat xarakterli hadisələr baş verməyə başladı. Aprelin 25-də naməlum şəxslər əl qumbaraatanlarından qondarma “DMR Dövlət Təhlükəsizliyi Nazirliyi”nin binasını atəşə tutdular və ertəsi gün psevdorespublikada rus radiosunun ötürücüsü olan retranslyasiya qüllələri partladıldı”, - deyə həmsöhbətimiz bildirib.
Təsdiqlənməmiş məlumatlara görə, aprelin 26-s səhər Tiraspol yaxınlığında yerləşən hərbi aerodrom da atəşə tutulub. Ən azı, “DMR”-in “Daxili İşlər Nazirliyi”nin özü, eləcə də Rusiya KİV-i belə iddia edir. Eyni zamanda, “DXR” yaraqlılarının lideri Denis Puşilin bildirib ki, o, “DMR”-i “xüsusi əməliyyat”ın növbəti mərhələsi kimi görür. “Donetsk vilayətinin sərhədlərinə çatdıqdan sonra Dnestryanıda baş verənləri və Rusiyanın Ukrayna ilə həmsərhəd rayonlarının atəşə tutulmasını nəzərə alaraq, əməliyyatın növbəti mərhələsinə başlamaq lazımdır”, - deyə Puşilin söyləyib.
“Beləliklə, ardıcıl və kifayət qədər məntiqli hadisələr zəncirinə sahibik. Eyni zamanda nəzərə almaq çox vacibdir ki, baş verənlərin heç birində zərərçəkən olmayıb və məqsədlərin özü hərbi deyil, daha çox göstərici siyasi məqsəd güdür. Sən demə, "DMR" kəşfiyyat binasının vurulması təhlükəsizliyə qəsd cəhdidir, qüllələr isə rusdilli əhalinin iddia edilən təcavüzünün təsdiqidir. Ona görə də, böyük ehtimalla, deyə bilərik ki, bütün bunlar Moskvada oturan eyni rejissorun qurduğu teatr səhnələridir”, - deyə Boqdanov şərhində vurğulayıb.
Onun fikrincə, Kremlin məqsədi sadədir – “DMR”-i müharibəyə cəlb etmək, faktiki olaraq başqasının əli ilə Ukraynanın cənub-qərbində yeni cəbhə açmaq və bununla da onun Rusiya işğalçılarının ölkənin cənubunda və şərqində hücumunu cilovlamaq qabiliyyətini zəiflətmək: “Və bu fonda Ukraynanın cənubundakı real vəziyyət göstəricidir - burada ruslar taktiki baxımdan məğlubiyyət dalınca məğlubiyyət alırlar, və onların ölkənin bütün cənubu işğal etmək planları çox real görünmür. Bu iki ay ərzində Nikolayev və Odessa alınmaz qalalara çevrildi, Rusiyanın hər iki şəhərə raket hücumları və dinc əhalinin, o cümlədən uşaqların öldürülməsi yerli ukraynalıları rus işğalçılarına qarşı daha çox birləşdirdi. Bunu başa düşən Rusiya komandanlığı Ukraynanın müdafiə mövqelərini çətinləşdirərək, özü üçün əlverişli şərait yaratmağa çalışır. Rusiya qoşunlarının Əməliyyat Qrupunun və "DMR"-in qeyri-qanuni silahlı birləşmələrinin Ukraynaya müdaxiləsi belə bir şərt ola bilər. Amma onun həyata keçirilməsində Rusiya, şübhəsiz ki, bir sıra gizli problemlərlə üzləşəcək”.
“Birincisi, Ukrayna qonşu Dnestryanı bölgənin riskini aydın şəkildə dərk edir və dövlət sərhədinin bütün digər təhlükəli hissələrində olduğu kimi (Rusiya Federasiyası və ya Belarusla olduğu kimi) gücləndirilmiş təhlükəsizliyi qoruyur. Beləliklə, "blitskrieg" dəqiq alınmayacaq. İkincisi, heç kimə sirr deyil ki, “DMR”-də yerləşən silahlı birləşmələrin hərbi hazırlığının səviyyəsi, xüsusən də döyüşdə möhkəmlənmiş Ukrayna ordusu ilə müqayisədə döyüşə hazır görünmür. Üçüncüsü, Dnestryanı sakinlərinin Putinin Ukraynadakı müharibəsinə sosial dəstəyinin səviyyəsi orada iştirak etmək üçün kifayət etməyə bilər. Ordu işçilərinin əksəriyyəti üçün "DMR" mülki çağırış deyil, sadəcə bir işdir (yalançı respublikada bu, olduqca çətindir). Və tanınmamış, 30 ildir soyuq fazada olan və buna uyğun olaraq sülh şəraitində olan bir “dövlət”in qoşunlarında xidmət etmək bir şeydir, başqa diktatorun imperiya ambisiyaları uğrunda kiminsə savaşına başını qoymaq başqa şeydir”, - deyə analitik qeyd edib.
Müsahibimiz fikrini belə yekunlaşdırıb: “İndi Moldova silahlı qüvvələrinin və Rusiya-“DMT” birgə qruplaşmalarının qüvvələri demək olar ki, bərabər qiymətləndirilir. Lakin sonuncunun Ukrayna ərazilərində irəliləməsi ilə bu vəziyyət Moldova ordusunun üstünlüyü istiqamətində kəskin şəkildə dəyişə bilər. Və kim bilir, bu şəraitdə Moldova Respublikasının rəhbərliyi işğal olunmuş “DMR” üzərində nəzarəti hərbi yolla bərpa etməyin məqsədəuyğun olmaması ilə bağlı mövqeyinə yenidən baxacaqmı. “DMR”-in Ukraynaya hücum riskinə gəldikdə, belə təhlükə mövcuddur və onu diqqətdən kənarda saxlamaq tamamilə yanlış olardı. Lakin mən inanmaq istəyirəm ki, sağlam düşüncə və faktların tənqidi qiymətləndirilməsi və qüvvələr balansı “DMR” liderlərinin belə bir addım atmasına imkan verməyəcək”.