Keçmiş deputat: "Putin ümumiyyətlə qorxaq bir cinayətkardır, hakimiyyəti, həyatını, azadlığını itirməkdən çox qorxur"
Rusiyada səfərbərliyin uğursuzluğu, Putinin zəifləməsi və Rusiya iqtisadiyyatının tənəzzülü dünyanın əsas müzakirə mövzularındandır. Bu vəziyyətin Ukraynadakı müharibənin gedişinə Rusiyanın maraqları baxımından mənfi təsir göstərəcəyi bildirilir. Rusiya Dövlət Dumasının keçmiş deputatı Dmitri Qudkov mövzu ilə bağlı UNİAN-ın suallarını cavablandırıb. AYNA sabiq deputatın fikirlərini istinadla təqdim edir:
- Başlayaq səfərbərlikdən və Belqoroddakı hadisədən. Cəbhədə səfərbər olunanlarla Tacikistan vətəndaşları arasında atışma olub. Bundan sonra Putin bildirib ki, iki həftəyə səfərbərlik başa çatacaq. Amma noyabrın 1-dən çağırış başlayacaq. Bu nə deməkdir? Rusiya ordusu səfərbərliyin öhdəsindən gələ bilmədi, yoxsa daha hiyləgər plan var?
- Düşünürəm ki, Putin elan etdiyi səfərbərlikdən qorxurdu, çünki bu, hakimiyyət tərəfindən birtərəfli qaydada pozuntudur. Bundan əvvəl Putin dedi ki, müharibə yoxdur, xüsusi əməliyyat var, çoxlarının da bunu dəstəklədiyini iddia edirdi. Bu televiziyada qaydasız döyüşə bənzəyir, burada kiməsə rəğbət bəsləyirsən, amma rinqə çıxmırsan. Sonra da səni səfərbər edib deyirlər: “Budur, hamının kəlləsini sındıran bu qorxunc rəqiblə rinqdə döyüşəcəksən”. Onlar isə cavab verirlər: “Amma biz bununla razılaşmadıq”. Hakimiyyət isə deyir: "Bizə dəxli yoxdur". Sonra 10 il həbs, vəssalam.
Sosiologiyaya görə, Rusiyada narahatlıq səviyyəsi 26%-dən 70%-ə yüksəlib. Düşünürəm ki, Putinin reytinqi çox düşüb. Bu artıq nəzərə çarpır, çünki hətta sadiq seçicilər arasında Putinə qarşı nifrət alovlanıb. Ona görə də Rusiya hakimiyyətinin nümayəndələri qorxuya düşüb, guya bu səfərbərliyi dayandırıblar. Üstəlik, qarşıda hərbi çağırış var və çağırışçıları cəbhəyə göndərəcəklər. Buna şübhə yoxdur.
- Dediniz ki, Putin qorxur. O, doğrudan da nədənsə qorxa bilərmi, yoxsa bu, məcazi ifadədir?
- Putin ümumiyyətlə qorxaq bir cinayətkardır. O, ancaq müdafiəsiz insanları öldürə bilər, terror aktları təşkil edə bilər. Amma hakimiyyəti, həyatını, azadlığını itirməkdən çox qorxur. Buna görə də insanların əhval-ruhiyyəsini incəliklə hiss edir. Ona deyiblər ki, səfərbərliyi başa çatdırmaq lazımdır, əks halda səfərbərlikdən narazıların enerjisinin hara yönələcəyi məlum deyil. İndi orduda baş verənlər onu deməyə əsas verir ki, tam qarışıqlıq və nəzarətsizlik var. İnsanlar artıq içəridə bir-birinə atəş açmağa başlayırlar. Bu ona görə baş verir ki, yəqin hansısa “dedovşina” var, taciklərdən və ya özbəklərdən nəsə alınıb. Məsələn, bədən zirehləri. Bu mümkündür, çünki orduda zireh çatışmır. Yəqin ki, taciklər ələ salınıb, alçaldılıb, məsələ atışma ilə bitib.
- Səfərbərlik davam edərsə, belə hallar kütləviləşə bilərmi?
- Fərqli hadisələr olacaq və bəziləri bizi daha da təəccübləndirəcək. Məsələn, indi Yeyskdə baş verən təyyarə qəzası ölkəni şoka salıb. Təyyarə tamamilə mərmilər, raketlər, partlayıcı maddələrlə doldurulubsa, bu, təlim uçuşu ola bilərdi? Bu, əlbəttə ki, indi müzakirə olunacaq, çünki bu, artıq Rusiya ərazisində baş verir.
- Genişmiqyaslı hücum başlayanda bizim hərbçilər dedilər ki, Rusiya korrupsiyasına abidə ucaldılmalıdır, çünki işğalçıların bura gətirdikləri heç də həmişə işə yaramır. Bəlkə bu təyyarə də işə yaramayanlardandır?
- Korrupsiyaya abidə qoymağa ehtiyac yoxdur, çünki o olmasaydı, müharibə də olmazdı. Aydındır ki, hər şey oğurlanıb. Putinin bütün generalları parlament qarşısında hesabat vermədikləri üçün məhz hərbi xərclər hesabına varlanıblar. Onların hamısı gizli, gizli idi, ona görə də nəticəsini indi görürük.
- Putin kamikadze pilotsuz təyyarələrin tədarükü ilə bağlı İranla necə danışıqlar apara bildi?
- Birinci amil puldur. İkinci amil ruh baxımından çox yaxın olan iki dövlətdir. İndi isə mən insanlardan yox, dövlətlərdən, gücdən, rejimlərdən danışıram. Demokratiya demokratiya ilə, diktatura isə diktatura ilə əməkdaşlıq edir. Putin daha kiminlə danışıqlar apara bilər? İranla, Şimali Koreya ilə. Mən İranın bir çox məsələlərdə həmişə Rusiyanın müttəfiqi olduğunu demirəm. Görünür, İran amerikalılardan nəsə almayıb və ya bəzi sanksiyaların ləğvinə ümid edirdi. İndi bunun səbəbini söyləmək çətindir. Görünür, Rusiya həmişəkindən daha çox təklif edib.
- Siz qışa qədər Rusiya iqtisadiyyatının ciddi çətinliklərlə üzləşəcəyini, o cümlədən əmək qabiliyyətli və ödəmə qabiliyyətinə malik əhalinin xaricə axını ilə bağlı fikirlər demisiniz. Rusiya iqtisadiyyatı qışadək nə qədər zəifləyə bilər?
- Oradakı iqtisadçıların dediyi rəqəmlərə əsasən, orta hesabla ÜDM-in 10%-dən çoxu düşəcək. Bu niyə baş verir? Nəinki 300 min, bəlkə də daha çox insanı səfərbər edirlər... Və 300 min insan səfərbər olunur, bir milyon insan qaçır, on milyonlar qaçmağa kömək edir. On milyonlarla insan gizlənməyə, yaşayış icazələrindən kənarda yaşamağa və uzaqdan işləməyə başlayır. Bu, dərhal işçi qüvvəsinin əhəmiyyətli bir hissəsini "vurur". Özünüzü xilas etmək barədə düşünməli olduğunuzda, siz
peşəkar fəaliyyətinizə daha çox diqqət yetirirsiniz. Bu, istənilən istehsalın, biznesin, müəssisənin səmərəliliyinə təsir edəcək. Deməli, bu hekayə 300 min yox, on milyonlarla söhbətdir.
- İqtisadi tənəzzül hansısa şəkildə Ukrayna ilə müharibənin intensivliyinə təsir edəcəkmi?
- Çətin ki, bunun effekti olsun, çünki səfərbər olanlar hələ də döyüşəcək və onilliklər ərzində toplanmış silah ehtiyatları buna sərf olunacaq. Rusiyanın karbohidrogen satışı üçün alacağı pul hələ də müəyyən miqdarda gələcək. Müharibənin intensivliyi düşəcək, amma bu səbəbdən yox, silahlar tükəndiyindən, döyüşəcək adam qalmamasından və s. Bu 300 min tükənəcək, daha 300 mini səfərbər etmək üçün 1,5-2 milyon təhlükəsizlik işçisinin arxasınca qaçmalı olacaqlar.
- Səfərbərlik daha da sərtləşsə və onlar gənc çağırışçıları cəbhəyə göndərmək istəsələr, bu, rus xalqını oyada bilərmi?
- Əlbəttə, mümkündür. Mütləq olacaq, sadəcə bu, zaman məsələsidir. Ukrayna da Stalinin və başqalarının 70 illik hakimiyyətinə dözdü. Amma bir anda oyandı. Eləcə də, Baltikyanı, Qafqaz. Ruslar haqqında danışanda ümumiləşdirmə lazım deyil, çünki bütün ruslar Putinə dözmür. Çoxları mübarizəni davam etdirir, kimsə həbsdədir, kimsə gedir. Yəni hamı səbirli deyil. Mübarizə aparmağa çalışanlar üçün isə qüvvələr bərabər deyil. İndi bütün Qərb ölkələrinin dəstəyi ilə Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin gözəl təlim keçmiş ordusunun qarşısına necə çıxmaq, necə mübarizə aparmaq olar? Bizdə "Haymar"lar, "Bayraktar"lar yoxdur.
Təbii, bir milyon insan küçələrə çıxıb etiraz etməyəcək. Çünki bir milyonu etiraza qaldırmaq üçün təşkilati struktur yoxdur, bütün liderlər həbs olunub.
İndi hakimiyyəti devirmək çətindir. Bunu 20 il əvvəl etmək lazım idi. Ancaq hər kəsin bunda səhvləri var. Hardasa müxalifət liderləri öhdəsindən gələ bilmədi, xalq hardasa fikir vermədi. Qərb də eyni məsuliyyəti daşıyır. Biz onlara xəbərdarlıq etdik ki, daha sonra genişmiqyaslı müharibəyə başlayacaq bir rejim qurulur. Onlara həm Krımdan əvvəl, həm də Krımın ilhaqından sonra xəbərdarlıq edilib. Və deyildi ki, ilhaqdan sonra Rusiya neftini və qazını almaq olmaz, onu azaltmaq lazımdır. Bunun əvəzinə onlar "Şimal axını 2"ni inşa etdilər. Baxın, rusların Qərbdən dəstəyi yox idi, silahları yox idi, heç nə yox idi. Amma adambaşına o qədər də təhlükəsizlik işçisi var. Hansı ki, heç kimdə o qədər də yoxdur. Hətta Lukaşenko və ya başqa diktatorların da bu qədər qoruyanı yoxdur. Ukraynada bir fəala bir təhlükəsizlik işçisi düşürə, deməli Rusiyada bir fəala 50 təhlükəsizlik işçisi düşür. Putin administrasiyası və Putinin pulu bütün bunları dolandırır. Bəs yaxşı, bu qədər pulu haradan alıb? Karbohidrogenlərin satışından.
- Putinin ətrafındakı elitada hazırkı əhval-ruhiyyə necədir?
- Gəlin “elit” sözünü yalnız belə bir siyasi texnologiya mənasında istifadə edək, çünki bu, çox yaxşı sözdür və onlar buna layiq deyillər. Rusiya elitasında hər 10 nəfərdən 9-u müharibənin qəti əleyhinədir və bunu heç gözləmirdilər. Bunlar pula, şəxsi varlanmağa, dolanmağa, qohumlarının dəbdəbəli qərb həyatına görə girov olan insanlardır.
Bizdə oliqarxlar yoxdur. Oliqarxların siyasi nüfuzu olur, bizdə isə siyasi nüfuzu olan bir iş adamı yoxdur. Bizdə Putin var, bir də onun ölkədə hakimiyyəti qəsb edən quldur tayfası. Onlar hər şeyə qərar verirlər. Onlar elitadan heç bir şeyə təsir etməyən bir növ qorxaq qulluqçulara çevrildilər.
Bilirəm ki, fevralın 24-dən sonra bir çox məmurlar sadəcə olaraq ölkəni tərk ediblər. Bəli, bunu sakitcə etdilər. Yüksək səslə ola bilərdi, amma bunu sakit etdilər. Düşünürəm ki, hətta Putinin yaxın çevrəsində belə adamlar var ki, bütün olanları bəyənmir, amma kralın yanına gedib onun səhv etdiyini söyləməyə çalışmırlar. Alternativ nöqteyi-nəzəri çatdırmaq üçün heç bir azadlıq və imkan yoxdur. Putin hələ də təhlükəsizlik qüvvələrini kifayət qədər sərt şəkildə idarə edir ki, ona qarşı hansısa sui-qəsd olmasın.
Belə bir tezis var ki, Avropa soyuq qışdan qorxacaq və Ukraynaya dəstəyi dayandıracaq. Yaxud, məsələn, indi 300 min səfərbər edilmiş şəxs cəbhədəki vəziyyəti dəyişəcək. Bu da müzakirə olunur. Bütün bu illüziyalardan qurtulan kimi, elita arasında başqa söhbətlər də olacaq.