NATO daxilində böyük ziddiyyət – <font color=red> Türkiyə təklənir</font>

Siyasət

08.12.2019 - 19:28

Nəzakət Məmmədova: “Türkiyənin əvvəllər NATO-da yalnız Yunanıstan və Kiprə görə problemləri var idisə, artıq Ankara NATO-nun digər üzvləri ilə qarşı-qarşıyadır”

 

Noyabrın 3 və 4-də NATO-nun yaranmasının 70 illiyi münasibəti ilə Londonda, Alyansa üzv ölkələrin zirvə görüşü keçirilib. Bir çox məsələlərin müzakirə olunduğu görüşdə, qardaş ölkə Türkiyənin də NATO ilə münasibətlərinə aydınlıq gətirilməyə çalışılıb.

 

AYNA əməkdaşı mövzu ətrafında politoloq Nəzakət Məmmədova ilə həmsöhbət olub.

 

- Nəzakət xanım, NATO-nun 70 illiyi münasibəti ilə keçirilən zirvə görüşünün ilk günündə Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın Suriya məsələsi ilə bağlı İngiltərə, Fransa ve Almanya liderləri ilə görüşü baş tutub. Prosesin Türkiyə üçün hansı müsbət və mənfi tərəfləri ola bilər?

 

- Sammitin Türkiyə ilə bağlı həm rəsmi görüşlər, həm də protokol hissəsini təhlil etdikdə, bunu Qərb ilə Türkiyə arasında, eyni zamanda Alyansın 70 illik tarixi boyunca bəlkə də ən mürəkkəb tarixi görüş adlandırmaq olar. Ələlxüsus, Fransa Prezidenti Emmanuel Makron “Economist” jurnalına verdiyi müsahibəsində Rusiya və Çini düşmən ölkələr adlandırmaq, beynəlxalq terrorizmə qarşı mübarizəyə fokuslanmaq, öz strateji hədəflərini dəqiq müəyyən etmək, Avropanın öz müdafiəsini təkbaşına təşkil etmək əvəzinə, NATO-nu "beyin ölümü" keçirən təşkilat adlandırması sammitdə daha çox diqqət mərkəzinə çəkilib. Bundan əlavə, Tramp, Makron, Putin və Ərdoğan sammitin diqqət mərkəzinə düşən əsas liderlər olduğu kimi, həm də onlar arasındakı müzakirələrin nəticəsi də Şimali Atlantika Alyansının cənub-şərq cinahının kiçik Asiyada, Anadolu yarımadasında və Aralıq dənizi sahillərində mövcudluğunun davamlılığı baxımından da mühüm əhəmiyyət kəsb edir.

 

- Görüşün əsas müzakirə mövzularından biri də Türkiyə ilə NATO arasında yaşanan gərginliyə həsr olunmuşdu. NATO-nun baş katibi Yens Stoltenberq, zirvə bitənə qədər məsələnin həllinə ümidisz olduğunu bildirib. Tramp isə əks mövqe sərgiləyərək, Türkiyəni təqdir edib. Bu ziddiyyətli fikirlər Türkiyə-NATO müttəfiqliyində yeni səhifə aça bilər?

 

- NATO-nun budəfəki sammiti Alyansdaxili ziddiyyətlərin daha da dərinləşməsi dövrünə təsadüf edir. Həm NATO-nun Qərb üzvləri olan ABŞ və Avropa ölkələri, həm də Alyansın digər üzvləri ilə Türkiyə arasında son illərdə böhran həddinə çatmış münasibətlər müşahidə edilir. Xüsusilə, Makronun son zamanlar Rusiyaya qarşı göstərdiyi reveranslar, NATO-da Fransanın Şarl de-Qollun prezidentliyi dövründə olduğu kimi təşkilatdan qopma meyillərinin güclənməsi Avrosentrizmin yenidən baş qaldıraraq yüksəldiyini deməyə əsas verir. ABŞ və Almaniya isə ənənəvi olaraq Amerikanosentrizmi önə çəkir və Fransa Prezidenti ilə diplomatik müstəvidə qarşıdurmalar da bunu deməyə əsas verir.

Mərahim Nəsib