Avropalılar bizim zibilimizi təmizləyəcəklər

İqtisadiyyat

27.02.2021 - 19:22

Zibildən pul qazanmağın vaxtı çoxdan çatıb, amma...

 

Tullantıların idarə edilməsinə düzgün yanaşma bir anda bir neçə problemi - ətraf mühitin çirklənməsini dayandırmaq, yeni iş yerləri açmaq, zibildən təkrar emalı sayəsində pul qazanmaq kimi problemləri həll etməyə kömək edir. Ancaq Azərbaycan bütün bu məqamların həllindən hələ çox uzaqdır.

 

Ölkə daxilində tullantıların idarə edilməsi sisteminin modernləşdirilməsi zəruridir. Gəncədə, yəqin ki, bu işi tezliklə reallaşdırmağa başlayacaqlar. Fakt budur ki, Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı (AYİB) bu məqsədlər üçün Gəncə Şəhər Mənzil-Kommunal İstismar Sahəsinə 10 milyon avro kredit ayırmağı planlaşdırır.

 

Bankdan verilən məlumata görə, bu layihə Gəncədə zibil toplama xidmətlərinin keyfiyyətinin yaxşılaşdırılmasına kömək edəcək.

Azərbaycanlılar varlanmamışlar, lakin Yeni ili evdə qeyd etmək  iqtidarındadırlar | Dalma News

Davamlı İnkişaf Tədqiqatları Mərkəzinin sədri Nəriman Ağayevin AYNA-ya dediyinə görə, ümumilikdə ölkədə və xüsusən ayrı-ayrı şəhərlərdə tullantıların idarə olunması sisteminin modernləşdirilməsi yarımçıq həll yolları ilə məhdudlaşmasa, iri bir xərc tələb edəcək: “Gəncədəki bu cür modernləşmə üçün 10 milyon avro o qədər də böyük məbləğ deyil. Bəziləri hesab edir ki, belə məqsədlər üçün kredit götürməyə dəyməz, amma Azərbaycan üçün belə bir borcu qaytarmaq çətin olmayacaq. Sabit iqtisadiyyatımız var. İndi AYİB üçün Azərbaycanla əlaqələri bərpa etmək və saxlamaq vacibdir. Ölkəmiz son vaxtlar Asiya İnkişaf Bankı və İslam İnkişaf Bankı ilə daha çox işləyir”.

 

Ağayev deyib ki, Avropa müəssisələri modernləşmədə iştirak edəcək: “Avropada faiz dərəcələri çox aşağıdır, amma pulun bir yerə qoyulması lazımdır. Avropada, son bir ildə, əslində bunu edəcək heç bir yer yox idi. Buna görə də AYİB-in niyə ölkəmizdəki layihələrə borc verməkdə maraqlı olduğunu başa düşürəm”.

 

“Bakı “Təmiz Şəhər”in analoqunu qurmaq 100-150 milyona başa gələcək. Domna sobaları, transformatorlar, elektrik stansiyaları və s. lazım olacaq. Ancaq tullantıların emal ediləcəyi və yandırılacağı fabriklərin inşası da daxil olmaqla, bu cür layihələrin həyata keçirilməsinə ehtiyac var və zibil poliqonu də olmalıdır. Ölkənin bütün bunların kompleksdə ediləcəyi 9 belə müəssisəyə ehtiyacı var. Bunlara Gəncə, Sumqayıt, Naxçıvan, Massalı və ya Lənkəran, Şəki-Zaqatala zonasında ehtiyac var”, - deyə Ağayev bildirib.

 

Mütəxəssis, bu kimi layihələrə həm Avropa, həm də Asiyadan xarici investorları cəlb etməyin vacib olduğunu qeyd edib: “Bəzi investorlar üçün ətraf mühit məsələləri əsasdır və bu cür layihələrdə iştirak etmək istəyərlər. Hər şeyin normal işləməsi üçün zibil toplayan kommunal xidmətlərin yaxşı koordinasiyalı fəaliyyətinə də ehtiyac var. Ən həssas nöqtə elektron tullantılardır, çünki Bakıda belə, indiyə qədər yalnız iki rayonda (Nərimanov və Nizami) tullantıların çeşidlənməsi layihəsi mövcuddur, qalan yerlərdə belə tullantılar üçün ayrıca qablar yoxdur. Elektron tullantıların tərkibində qiymətli, nadir metallar var. Ancaq heç də həmişə zibili iki qaba ayırmır, hamısını bir yerə atırıq. Geniş bir maarifləndirmə proqramı olmadan, bu sahədə heç bir nəticə olmayacaq. Qanuni bazaya gəlincə, hər şey İnzibati Xətalar Məcəlləsində aydın göstərilib, buna görə heç bir əlavəyə ehtiyac yoxdur”.

 

Həmsöhbətimizin fikrincə, ölkə daxilində tullantı kağız və şüşə üçün toplama məntəqələri yaratmaq lazımdır və bunun üçün az miqdarda da olsa, insanlara pul ödənilməlidir: “Belə yanaşma, vətəndaşları, xüsusilə uşaqları məişət tullantılarının idarə olunmasında fəal iştirak etməyə təşviq edir”.

Telman Zeynalov: “Dənizdə baş verən zəlzələlər də sürüşmənin səbəbi ola  bilər”

Milli Ekoloji Proqnozlaşdırma Mərkəzinin rəhbəri Telman Zeynalov AYNA-ya şərhində söyləyib ki, iqlim dəyişikliyi, əsasən tullantıların düzgün idarə edilməməsi ilə əlaqəlidir və bu, beynəlxalq problemdir. Gəncədəki tullantıların idarə olunması sisteminin modernləşdirilməsi layihəsinin əhəmiyyətini vurğulayan ekoloq, ayrılan vəsaitin hara xərclənəcəyinə nəzarətin və şəffaflığın vacib olduğunu düşünür.

 

“İndi zibillərin pul gətirə biləcəyi bir çox texnologiya var. Məsələn, İsveçdə tullantıların yalnız 5%-i yandırılır, bizdə isə 95%-i. Məişət tullantıları elektrik, qaz və gübrə istehsalında istifadə edilə bilər. Ölkəmizdə bu istiqamətdə işləmək əvəzinə alternativ enerji mənbələrinin, xüsusən Günəş enerjisinin inkişafından danışırlar. Ancaq günəş panelləri baha başa gəlir və nəticə tez olmayacaq”, - Zeynalov vurğulayıb.

 

Onun sözlərinə görə, tullantıların idarə edilməsinin yaxşılaşdırılmasından bəhs edən tək misal, xüsusilə Abşeronda icazəsiz zibilliklərin azaldılmasıdır: “Ancaq oradakı zibil sadəcə təmizlənir - basdırılır və ya yandırılır. Məişət tullantılarının səriştəli idarə edilməsi yalnız xəzinəni doldurmur, həm də gənc nəsillər üçün təbiəti qoruya bilər. İstərdim ki, ölkəmizdə nəhayət bunu dərk etsinlər”.

Müəllif: Elya Belskaya